Osmanlı Padişahları

Babasi . Ertugrul Gazi
Annesi . Hayme Hatun
Dogumu : Sögüt (M. 1258 - H. 656)
Vefati . Bursa (M. .1326 - H. 726)
Saltanati : 1299 - 1326 (27) sene
Osman
Gazi, Ertugrul Bey'in üç oglundan birisidir. Osman Bey diger
kardeslerinden büyük degildi, fakat adeta bir idareci olarak
yaratilmisti. Zira bu hususta çok büyük kaabiliyet sahibi idi. Babasi
vefat ettikten sonra diger bütün beyler, ittifakla Osman Bey'i asiretin
reisi olarak tanidilar.Osman Bey, beyligin bayna geçtigi zaman,23
yasinda idi. Uzun boylu, genis gögüslü, kaIin ve çatik kasli, elâ gözlü
ve koç burunlu idi. Iki omuzlari arasi oldukça genis, vücudunun belden
yukari kismi, asagi kismina nisbetle daha uzundu. Çehresi yuvarlak ve
teni bugday renginde idi.Büyük seyhlerderi Edebali'nin evinde misafir
iken, istirahat için gösterilen odada, Kur'an-i Kerim'i görünce, sabaha
kadar saygisindan yatmadigi ve geceyi uykusuz geçirdigi çok meshurdur.
seyh bu durumdan cok memnun kaldigi için kendisini kizi ile evlendirmis
ve hayir dualar etmistir.Osman Bey, 1287'de Karacahisar'i
fethetti.1280'de Domaniç'te Bizanslilari yenerek Bilecik'i fethetti ve
Selçuklu Hükümdari tarafindan uç beyligine verildi. 1299'da Inegöl
fethedildi.Selçuklu Devleti yikildi ve Osman Bey müstakil beyligini
ilân etti. 1300'de Yenisehir ile Köprühisar, 1302'de ise Akhisar ve
Koçhisar fethedildi.Osman Bey'e babasindan kalan arazinin genisligi
4800 km. kare idi. Kendisi vefat ettiginde ise, beyligin toprak
genisligi 16.000 km.kareye ulasmytir.Vefat etmeden önce oglu Orhan
Bey'e söyle vasiyet etmistir gullarima
ve bütün dostlarima birinci vasiyetim Sudur ki; her zaman gazaya devam
ederek, Din-i Celil-i Islâm'in yüceligini yasatiniz. Cihadin kemâline
ererek, sancagi serifi hep yüksekte tutunuz. Her zaman Islâm'a hizmet
ediniz. Zira Cenâb-i Hak benim gibi zayif bir kulunu ülkeler fethetmek
için memur etti. Gaza ve cihadlarinizla Kelime-i Tevhid'i çok uzaklara
götürünüz. Hanedanimdan her kim, hak yoldan ve adaletten saparsa mahser
gününde, Rasülü Azam'in sefâatinden mahrum kalsin. Oglum! Dünyaya gelen
hiç bir insan yoktur ki, ölüme boyun egmesin. Bana da, Hz.Allah'in emri
ile simdi ölüm yaklasti. Bu devleti sana emanet ediyorum. Seni de
Mevlâ'ya emanet ettim. Her isinde adaleti üstün tut.Vefatinda 68
yasinda idi. Tarih ise, Agustos 1326'yi gösteriyordu. (Allah rahmet
eylesin.) Vefat ettiginde geriye biraktigi mal varligi sunlardi : Bir
at mrhi, bir çift çizme, birkaç tane sancak, bir kiliç, bir mizrak, bir
tirkes,birkaç at, üç sürü koyun, tuzluk ve kasiklik.Osman bey vefat
ettigi zaman zayif bir rivayete göre, Sögüt'te babasmn yamna
defnedilmis ve Bursa alinirsa oraya defnini vasiyet etmisti. Bupun için
1326'da Bursa alindiktan sonra vasiyeti yerine getirilerek cesedi
Bursa'ya nakledilip, Hisar'da (Saint Eli) namina yapilmis olan Gümüslü
Künbed'e defnedilmistir. Fakat vekayün tetkikine göre vefatW in 1326'da
Bursa'nin teslim alinmasindan sonra oldugu anlasiliyor.
Osman Bey
zamaninda yasayan Islâm büyükleri :Silsile-i Sâdât-i Naksibendiyye'nin
onuncu ve onbirinci halkalarini teskil eden, Hâce, Arif Rivgiri ve Hâce
Mahmud Incir Fagnevi (k.s.)Hazretleri, seyh Saadettin Cibavi, Bahaüddin
Veled ve müellif Pehlivan Mahmud Poyraz.
Erkek çocuklari : Pazarli Boy, Çoban Bey,Hamid Bey, Orhan Bey, Alaeddin Ali Bey, Melik Bey, Savci Bey.
Kiz çocuklari : Fatima Hatun.

Osmanli
Devletini Osman Gazi kurmustu.Fakat onu teskilâtlandiran ve büyük bir
devlet haline getiren Orhan Gazi idi.Orhan Gazi sari sakalli, uzunca
boylu, mavi gözlü idi. Yumusak huylu ve merhametli, fakat yerine göre
hiddetli ve secaatliydi. Fakirleri sever ve ulemaya hürmet ederdi. Son
derece dindar, adaletli ve tebaasina kendisini sevdirmesini çok iyi
bilirdi. Bizzat halk içine girer, onlarla yemek yer ve
dertlesirdi.Hareketlerinde çok hesapli davranir ve hiç telâs etmezdi.
Iznik'i fethettigi zaman hiristiyanlara göstermis oldugu insanca
muamele,dillere destan olmustu.Orhan Gazi'nin her yönden büyük bir
insan oldugunu sadece Türkler degil, barçok yabanci tarihçiler dahi
tasdik etmislerdir.Orhan Gazi daha 15 yaynda iken harplere istirak
etmis ve hayatinin büyük bir kismi harp meydanlarinda geçmistir.
Babasindan 'i6.000 km. kare olarak teslim aldigi topraklari alti
misline çikararak 95.000 km. kare yapmistir.Orhan Gazi bir devlet reisi
sifati ile harplerde bizzat ordularinin basinda daima bulunmustur.
Orhan Gazi devletin muntazam bir idare sistemine baglanmasi lüzumunu
görmüs ve teskilât isini ise, Alâeddin Pasa ile, Seyh Edebali'nin
bacanagi Çandarli Kara Halil Pasa'ya havale etmisti.Orhan Gazi
zamaninda teskilâti üç noktada toplayabiliriz : Para, kiyafet,
ordu.Orhan Bey'in büyük oglu Süleyman Pasa,kendisinden önce vefat
etmistir. Kendi sagliginda iken baskumandanlik vazifesini ikinci oglu
Murad Hüdavendigâr'a devretmistir.Osmanlilar tarafindan yaptirilan ilk
cami (1333 - 1334) senesinde Iznik'te yapilan "Haci Özbek" Camiidir. Ve
Orhan Gazi yaptirmi,stir.Bursa Medresesini Orhan Bey yaptirmis ve ilk
"Sultan" lâkabi da O'nun zamaninda kullanilmistir. Yine ilk Osmanli
parasi da Orhan Bey zamaninda basilmistir. Müslüman Türkler Avrupa'ya
ilk defa Orhan Bey zamaninda geçmislerdir. Istanbul'un Anadolu yakasi
tamamen Orhan Bey zamaninda Osmanli topraklarina katilmistir.
Yeni
fethedilen hiristiyan topraklarinda yasayan yerli hiristiyan halktan
Osmanli hayranligi, yeni fetihleri de kolaylastirmistir.Zamaninda
fethedilen yerler :1326'da Bursa, 1329'da Iznik, 1337'de Gemlik'i
fethetti ve Bizanslilara kary Palekanon(Maltepe) zaferini kazandi.
1345'de Karasi Beyligi ilhak edildi. 1354'de Ankara ve Gelibolu
feihedildi.Orhan Gazi 1360 senesinde 79 yasinda vefat etmistir.
Türbesi
ise Bursa'da Osman Gazi'nin türbesi yanindadir. Türbe dört
köselidir.Içinde 4 tane büyük mermer sütun vardir. Türbe bu dört sütun
üzerine oturtulmustur. Kubbesi genis ve kursunla örtülmüstür. Duvarlari
sade ve beyaza boyanmistir. Tavaninda onar kandilli birer tane avize
asilidir. Orta yerde Orhan Gazi'nin sandukasi bulunmaktadir.
Etrafi;pirinç parmakliklar ile çevrilmistir. Sandukanin kuzey yönünde
Cem Sultan'in oglu Abdullah,kapi tarafinda Ikinci Bayezid'in oglu
Korkut,onun yaninda Orhan Gazi'nin ailesi Nilüfer Hatun ve oglu Kasim
Çelebi ile Yildirim'in oglu Musa Çelebi vardir. Bu türbede yirmiiki
tane mezar bulunmaktadir. Türbeyi ise Sultan Abdülaziz
yaptirmistir.Silsile-i Sâdât-i Naksibendiyye'den Hâce Muhammed Bâbâ
Semâsi (k.s.) Hazretleri, Seyh Edebali, Haci Bektas-i Veli bu devrin
büyüklerinden olup, Orhan Gazi zamaninda vefat etmislerdir.
Erkek çocuklari :
Süleyman Pasa, Birinci Murad, Ibrahim,Halil, Kasim.
Kizi : Fatma Hatun

Babasi . Orhan GaziAnnesi . Nilüfer Hatun
Dogumu : 1326
Vefati : 1389
Saltanati : 1359 - 1389 (30) sene

Sultan Murad uzun boylu, degirmi yüzlü,iri burunlu idi. Kalin ve
adaleli bir vücuda sahipti.Basina mevlevi sikkesi üzerine yuvarlak
testar sarili bir baslik giyerdi. Çok sade giyinir ve kirmizi zeminli
beyaz elbiseden hoslanirdi. Gayet nazik, sevimli, çok halim ve selimdi.
Âlim ve sanatkârlara hürmet gösterir, fakirlere ve kimsesizlere büyük
bir sefkatle muamele ederdi.Halk tarafindan "Gazi Hünkâr" diye anilir
ve bir baba olarak sevilirdi.Terbiyesi ile annesi Nilüfer Hatun mesgul
oldu: Gençligini Bursa'da medreselerde, ilim ve sarfat adamlari ile
geçirdi. Bütün hayati sinir boylarinda ve harp meydanlarinda geçmistir.
Hiç durmadan Rumeli'den Ana'dolu'ya, Anadolu'dan Rumeli'ye seferler
yapmistir. Bu kadar harp mesguliyetleri arasinda, büyük ve kiymetli
binalar, sanat eserleri meydana getirmeye de vakit bulmustur. Bursa'da
camiler, medreseler ve imarethaneler yaptirmistir. Edirne'yi ilk defa
O, hükümet merkezi yapmistir. Ilk Edirne sarayi da kendisi bina
ettirmistir.Orhan Gazi'nin vefatinda 95.000 km. Kare olan topraklarin
genisligini 500.000 km. Kareye çikardi.Zamaninda alinan yerler :1362'de
Edirne, 1363'de eski Zagra ve Filibe fethedildi. 1364'de Sirpsindigi
zaferi kazanildi ve Haçlilar perisan edildi. 1365'de Kara Biga Osmanli
topraklarina katildi. 1369'da Hayrabolu, Kirklareli, Pinarhisar ve Vize
alindi.1370'de Bulgar Kralligi Osmanlilara tâbi oldu.Bir müddet sonra
da Çamurlu savay kazanildi. 1371'de Çirmen zaferi elde edildi, Haçlilar
bir defa daha yenildiler. 1372'de Çatalca Bizans'tan alindi. 1374'de
Sirbistan Osmanlilara tâbi oldu. 1375'de Nis fethedildi. 1378'de
Kütahya Vilâyeti Osmanli topraklarina katildi.1382'de , Sofya
fethedildi. 1383'de Candarogullari Osmanlilara tâbi oldu. 1385'de
Arnavutlukun kuzeyi tamamen alindi,. 1386'da Karamanlilarla harp
yapildi., 1388'de Silistre, Zistovi, Nigbolu, Plevne, Lofça, Deliorman
ve Dobruca Türk hakimiyeti altina alindi. 1389'da Haçlilar bir defa
daha perisan edildiler ve Islâm ordusunun yigitlikeri sonunda Kosova
Meydan Muharebesi kazanildi. Ne yazik ki bu sanli zafer çok büyük bir
aci ile neticelendi. Bütün gazileri derin bir matem içinde birakti.
Söyle ki;bu zafer sonunda yaralilarin büyük bir kismi düsman askerleri
idi. Yerdekiler arasinda tek türk Türk sehidi de vardi. Sultan Murad
her sehidin önüne geldigi vakit büyük bir üzüntü ile "Inna lillâhi ve
inna ileyhi râciün" diyor ve sehidin derhal kaldirilarak defnedilmesini
emrediyordu. Yarali bir Türk'ün yanina geldigi zaman, onu oksuyor,
yarasinin aciyip acimadigini ve bir arzusu olup olmadigini
soruyordu.Böylece dolasirken biraz uzakta ölüler arasinda bir kimildama
oldu. Sultan Murad o tarafa döndü. Ölüler arasindan, dev gibi uzun
boylu bir Sirplinin kalktigi görüldü. Milos ismindeki bu Sirpli (Kral
Lazar'in damadi) yerden kalkarak Padisaha dogru gelmeye basladi.
Padisahin muhafizlari ise, Sirpli'yi derhal yakaladilar.Fakat Sirpli,
padisahi mutlaka görmek istiyordu ve : "Beni birakiniz, korkmaniza
lüzum yok.Ben Padisahin elini öpmeye ve hem de müslüman olmaya geldim.
Ayrica size bir de müjdem var. Kral Lazar yakalandi, bakiniz
getiriyorlar" dedi. Padisah onun sözlerini isitmisti.Isaret ederek
birakmalarini söyledi. Muhafizlar da Kralin tutuldugu tarafa
bakarlarken, yarali taklidi yapan hain Sirpli, Padisaha yaklasti, elini
öpecekmis gibi egildi, bir anda ve yildirim sürati ile koltugunun
altinda sakladigi hançerini çekerek, Gazi Hünkâr'in mübarek gögüs ve
karnina sapladi. Muhafizlar neye ugradiklarini anlayamadilar. Katil
kaçmaya basladi. Sonra muhafizlar kafiri yakalayarak parça .parça
ettiler.Hünkâr'in son sözleri sunlardi : "Islâmin muzafferiyeti, benim
sehit olmama bagli ise,sehadet serbetini nasip buyurmasini Cenab-i
Hak'tan dua ve niyaz etmistim. Duam kabul buyuruldu. Hazreti Allah'a
hamd ve sena olsun ki, Islâm askerinin zaferini gördükten sonra hayatim
sona ermektedir. Oglum Bayazid'e biat ediniz. Sakin esirleri
incitmeyiniz. Mal ve canlarina tecavüz etmeyiniz. Ben artik sizleri ve
muzaffer ordumuzu Cenab-i Hakk'a emanet ediyorum. Mevla devletimizi
bütün fenaliklardan korusun!" diyerek ebediyyete intikal etti. Sultan
Murad'in hançerle parçalanan barsaklari, sehit oldugu yere bir türbe
yapilarak gömüldü. ,Cesedi ise Bursa'ya nakledilerek Çekirge'deki
türbesine defnedildi.Silsile-i Sadât-i Naksibendiyye'den Hâce Seyyid
Emir Kilâl (k.s.) Hazretleri, Mugnullebib isimli eserin sahibi ve topun
mucidi olarak bilinen Cemaleddin Abdullah Efendi, Buhari'nin sârihi
Semseddin Kirmani, Birinci Murad zamaninda vefat etmislerdir.Ilk
kazasker tayinleri, timar kanunu ve minarelerden salatu selâm okuma
adetleri bu devirde baslamistir.
Erkek çocuklari : Yakub Çelebi, Yildirim Beyazid, Savci Bey ve Ibrahim.
Kiz çocuklari : Nefise ve Sultan Hatun.

Yildirim Beyazid
(1360 - 1403)

(Saltanat 1389-1402)


Murad
Hüdâvendigâr'in oglu, 4. Osmanli padisahi. Tahta çikar çikmaz Sirbistan
bölgesindeki huzursuzluklari, ardindan halka zulüm yapan ve Osmanlilara
bas kaldiran Anadolu Beylikleri'nin çikardigi ayaklanmalari bastirdi.
Izmir haricinde bütün Bati Anadolu'yu Osmanli idaresine katti.
Yildirim
Beyazid, bir kaç kere Itsanbul'u da kusatmis, bu maksatla Anadolu
(Güzelce) Hisari'ni yaptirmistir. Fakat her defasinda kusatmayi yarim
birakmak zorunda kalmistir.
1396 Nigbolu zaferi tek basina
Osmanli'nin, Avrupa devletlerine karsi kazanilan en önemli savaslardan
birisidir. Bu zafer Bati dünyasinin yani sira doguda da Osmanli Türk
devletinin taninmasina sebep olmustur. Misirdaki Abbasi Halifesi,
Yildirim Beyazid'e gönderdigi tebrikte "Sultan-i Iklim-i Rum " diye
hitap etmistir. Öte yandan Yildirim'in güneyde Firat boylarina kadar
genislettigi fetih hareketi, Bizans'in Istanbul Bogazi ve izmit
Körfeszi'ni vurmasi üzerine yarim kaldi ve Yildirim Beyazid Istanbul'a
dönerek tekrar kusatti. Ancak bu sefer de doguda Timur tehlikesi
basgösterdi. Yildirim'dan öç almak isteyen Beylikler, Timur'a destek
verdiler. Nihayet Ankara Çubuk ovasi çetin bir muharebeye sahne oldu.
Esir düsen Yildirim, 7 ay sonra bu esarete dayanamayarak 1403'de vefat
etti.

Babasi . Sultan Yildirim BayezidAnnesi . Devlet Hatun
Dogumu : 1389
Vefati . 26 Mays 1421
Saltanati : 1413 - 1421 (8) sene

Çelebi Sultan Mehmed, orta boylu, yuvarlak yüzlü, çatik kasli, beyaz
tenli, kirmizi yanakli, genis gögüslü idi. Kuwetli bir vücuda
sahipti.Gayet hareketli ve cesurdu. Güres yapar ve çok kuvvetli yay
kirislerini de çekerdi. Padisahligi müddetince bizzat 24 muharebede
bulunmus ve kirka yakin yara almisti.Basinda kullanmis oldugu sarik,
altin islemeli kavugu ile gayet güzel görünürdü. Içi kürklü ve yakasi
dik olan bir kaftan kullanirdi.Müslümanlara karsi göstermis oldugu
adaleti, ayni zamanda hiristiyan tebaasina karsi da gösterirdi.Çelebi
Sultan Mehmed, tahsilini Bursa sarayinda tamamladi. Daha sonra babasi
tarafindan Amasya sancagina vali tayin edildi.Valiligi sirasinda da
devlet islerini ögrendi.Çelebi Sultan Mehmed'e bir bakima Osmanli
Imparatorlugu'nun ikinci kurucusu gözüyle bakilabilir.
Onun uzun
müddet ve basari ile yapmis oldugu mücadeleyi kisaca söyle
siralayabiliriz Yesil Türbe (Çelebi Mehmed Türbesi Bursa) Evvela
Anadolu'nun birligi için kardesleri ile mücadele etti. 1410 senesinde
Süleyman Çelebi'yi, 1413 senesinde de Musa Çelebi'yi tasfiye ederek
birligi sagladi. Osmanli tahtinda yalniz kalinca ilk isi etrafindaki
beylikleri itaati altina almaya girismek oldu. 1414'de Karaman'a sefer
yapti ve Karaman Bey'ini esir aldi. Ona "Bir daha müslümanlara zararim
dokunmayacak" diye yemin ettirdikten sonra serbest birakti. Candar
Beyligi'ni de hakimiyeti altina aldi. 1415'de Venediklilerle ilk deniz
savasi yapildi. 1416 ve 1417 senelerinde Avrupa'ya akinlar düzenledi,
büyük zaferler kazanildi.1419'da Tuna Nehri tekrar geçildi. 1420'de
Eflak Voyvodasi bir harpte öldürüldü, yerine kardesi tayin edildi.
Candar
Beyligi ise tamamen Osmanli topraklarina katildi. 1420'de Seyh
Bedreddin diye birisi bugünkü komünizmin temel sartlarina çok benzeyen
fikirlerle ortaya çikti Islâmi ilimleri de çok iyi bilen bu seyh bir
çok fakir fukarayi sizi zengin yapacagim vaadiyle, gayri müslimleri ise
"Sizin dininiz de haktir" diyerek etrafinda topladi. Birçok yerlerde
mühim tahribatlar yapti. Sonunda yanindakiler dagitilip kendisi
yakalandi ve mahkeme edildi. Mahkemede suçunu itiraf ederek idam
edilmesini bizzat kendisi istedi ve idam edildi. Timur'un yanindan
döndügü söylenen bir sehzade ile daha mücadele edip onu da saf disi
yapti.
1421 yilinda 32 yasinda iken Edirne'de vefat etti. Naasi,
Bursa'ya getirilerek Yesil Türbe'ye defnedildi. (Allah rahmet
eylesin.)Çelebi Sultan Mehmed vefat edecegi sirada, Bayezid Pasa'yi
yanina çagirtti ve Ona :"Halef olarak yerime oglum Murad'i tayin ettim.
Bana karsi göstermis oldugun itaat ve sadakati ona karsi da göster.
Derhal, Murad'i buraya getirmenizi istiyorum. Zira ben artik bu
dösekten kalkamam. Murad gelmeden önce emr-i hak vaki olursa Murad
gelinceye kadar sakin ölümümü kimseye duyurmayin." Sehzade Murad henüz
Amasya'da iken,Çelebi Sultan Mehmed 26 Mayis 1421'de vefat etti.
Padisahlar arasinda ilk defa vefati gizlenen zat kendisi
olmustur.Tarikat sahibi Seyyid Serif Ali Cürcani,Kaamus-i Muhiyt sahibi
Allame Mecdüddin Firuzâbâdi Sultan Çelebi Mehmed zamaninda vefat etmis
büyüklerdi.
Erkek çocuklari : Mustafa Çelebi, Ikinci Murad, Ahmed, Yusuf, Mahmud.
Kizlari : Fatma ve SeIçuk Hatun.

Babasi Çelebi Sultan MehmedAnnesi . Emine Hatun
Dogumu : 1402
Vefati .3 subat 1451
Saltanati : 1421 - 1451 (30) sene

Ikinci Murad, uzun boylu, beyaz tenli, dogan burunlu ve gayet güzel
yüzlü bir padisahti. Çok güzel konusurdu. Kendisinin en büyük saadeti,
Fatih Sultan Mehmed gibi esine ender rastlanacak ve çok kiymetli bir
zatin babasi olmakti.Sultan Murad. süküneti ve huzurlu yasamayi arzu
eden fakat icap ettigi takdirde gayet hareketli, cesur ve hiçbir seyden
yilmayan bir kimse idi. Otuz senelik saltanati müddetince, memleketini
çok büyük bir san ve serefle idare ederek, emri altinda bulunan
herkeste, dindar. âdil ve lütufkâr bir padisah nâmi birakmistir.
Sultan
ll. Murad çocuklugu Amasya'da geçti. 18 yasinda tahta çikti. Sâir ve
hattatti.Çok iyi bir askerdi. Siirler yazmistir. Zamaninda Venedik
donanmasiyla harbedildi. Selânik yeniden fethedildi. Düzmece Mustafa
isyani oldu ve bu isyani bastirdi. 1422'de Istanbul'u muhasara etti.
1423'de Mora yeniden alindi. 1428'de Germiyan Beyligi Osmanlilara
katildi. Venedik ve haçlilara karsi Güvercinlik zaferi kazanildi.
1430'da Selânik yeniden alindi. 1438'de Bosna'ya hakim olundu. 1439'da
Belgrad muhasara edildi. 1443'de haçlilara karsi Izlâdi Derbendi zaferi
kazanildi.1444 Temmuz'unda Segadin antlasmasi yapildi, fakat haçlilar
sözlerinde durmadilar. Ikinci Murad küçük yastaki oglunu tahta
çikarinca,ümide kapilarak Osmanli topraklarina girdiler.Oglu Ikinci
Mehmed (Fatih) ordunun basina babasini baskumandan tayin etti. Kasim
1444'de Varna Zaferi kazanildi. Varna Zaferinden sonra Ikinci Murad
tekrar tahta geçti. 1445'de Mora'ya ve Arnavutluga sefer açti. 1448
senesinin Ekiminde haçlilar yeniden saldirdilar.Bu defa da Ikinci
Kosova Zaferi kazanildi. 1451 senesinde Sultan Murad bütün esirlerini
saliverdi. 47 yasinda oldugu halde Edirne Sarayinda vefat etti.
Vasiyeti üzerine Bursa'da Muradiye Camii yanina defnedildi. Mezarinin
üzerini örtmemeyi, kenarlarina hafizlarin oturup Kur'an okuyabilmeleri
için yerler yapilmasini ve Cuma günü mezara konulmasini vasiyet
etmisti. Vasiyeti öylece yerine getirildi.Sultan Murad zamaninda
memleketin bir çok yerlerinde, camiler, medreseler, saraylar ve
köprüler yapilmistir. Bunlardan birisi Edirne'deki"Üç Serefeli
Cami"dir. Cami'in yaninda bir medrese ve fakirler için bir imarethane
mevcuttur. Yine Edirne'de "Muradiye Camii"ni bina ettirmistir. Bu
caminin duvarlari ve mihrabi son derece güzel çinilerle süslenmistir.
Bursa'daki "Muradiye Camii"ni ve Ergene Nehri üzerindeki 170 ayakli
"Uzun Köprü"yü de Sultan Murad yaptirmistir.Silsile-i Sââdât-i
Naksibendiyye'den, Hâce Yâkub Darhi (k.s.), ,Seyhi Emir Sultan, Haci
Bayram Veli, Ibn-i Haceri Askalâni, Muhammediye kitabmin müellifi
Yazicizâde Mühammed Efendi Ikinci Murad devrinde vefat eden büyüklerdir.
Erkek çocuklari : Fatih Sultan Mehmed, Ahmed, Alâaddin, Orhan, Hasan, Ahmed (ll.)
Kiz çocuklari : Sehzâde ve Fatma Hatun

Babasi . Ikinci Sultan MuradAnnesi . Huma Hatun
Dogumu : 29 Mart 1432
Vefati . 3 Mays 1481
Saltanati : 1451 - 1481 (30) sene

Fatih Sultan Mehmed Han Hazretleri, uzun boylu, dolgun yanakli, kirmizi
- beyaz tenli, kirik burunlu, kollari adaleli ve kuvvetli bir
padisahti. Devrinin en büyük ulemasindan birisi idi. Yedi tane yabanci
lisan bilirdi. Âlim, sâir
ve sanatkârlari toplar ve onlarla
sohbetten çok hoslanirdi. Gayet sogukkanli ve cesurdu. Essiz bir
kumandan ve idareci idi. Yapacagi isler hususunda, en yakinlarina bile
hiç birsey sizdirmazdi.Fatih Sultan Mehmed'in ömrü seferlerle geçti.
Yikilmaz diye bilinen Bizans'i yikti. Istanbul'u fethetti.Ayasofya
kilisesini câmiye çevirdi. Kryamete kadar câmi olarak kalmasini
istedigi bu muhtesem mâbed için mükemmel bir vakfiye yazdirtti.
(Bu,vekâlet Arsivi Tapu Defterleri No:20, 27, 167, 251 )
1127
sene kilise, 481 sene de câmi olarak kullanilan Ayasofya, 1934'de müze
haline getirildi.Fatih, Enez'i, Galata ve Kefe'yi Osmanli topraklarina
dahil etti. Limni, Imroz, Semendirek, Tasoz, Bozcaada ve Bogdan'i
ald.Belgrad'i muhasara ettigi zaman çarpismaya bizzat katildi. Alnindan
ve dizinden ciddi sekilde yaralandi. 1458'de Mora'yi kismen, bir sene
sonra da Sirbistan'i tamamen aldi. 1461'de Amasra'yi ve Isfendiyar
Ogullari Beyligini Osmanli topraklarina dahil etti. Trabzon Rum
Imparatorlugunu ortadan kaldirdi. 1462'de Romariya, Yayçeve Midilli'yi
aldi. 1463 senesinde Papa'nin büyük gayretleri ile toplanan ve savasa
katilan herkesin alti aylik günahinin affolunacagi ilân edilen 20
devletin katildigi bir haçli ittifaki ile 16 sene savasti. 1463'de
Bosna'yi fethetti ve Hersek'i de tabiiyeti altina aldi . 1466'da Konya
ve Karaman'i aldi. Arnavutlugu tamamen Osmanli topraklarina katti.
1470'de Agriboz'u aldi.Uzun Hasan'i Otlukbeli savasinda kesinlikle
yendi. Zafer sükranesi olarak kirkbin esiri salivererek, hürriyetlerine
kavusturdu. 1476'da Bogdan'i Osmanli topraklarina katti. Otuz sene
içinde tam yirmibes seferi bizzat kendisi idare etti. 900.000 bin
kilometrekare olan topraklarini 2.214.000 kilometrekareye ykardi.Fatih
Sultan Mehmed, Venedikliler tarofindan tertiplenen tam ondört
suikastten kurtuldu. Son suikastten ise kurtulamadi. Venedikliler, bu
büyük hükümdari, aslen bir yahudi olan Maesto Jakopo isimli bir doktor
vasitasiyle zehirleterek öldürmeye muvaffak oldular. Tarihçi Babinger'e
göre bu suikastçi doktor, Yakup Pasa ünvani ile sarayin doktorlari
arasinda bulunuyordu.

1481
Mayisinin üçüncü günü yine bir sefere çikmisken, Gebze'de ordugâhinda
Persembe günü vefat etti. Papa, Büyük Hakanin ölümünde tam üç gün üç
gece bütün kiliselerin çanlarini çaldirtarak sevinç ayinleri yaptirdi.
Fatih 49 sene bir ay bes gün yasadi. Iki imparatorluk, dört krallik ve
onbir prenslik yikan büyük hükümdarin cenaze namazi Fatih Camiinde Seyh
Muslihiddin Mustafa Vefa Efendi Hazretleri kildirdi. Türbesi Fatih
Camii yanindadir. (Allah rahmet eylesin.)
Fatih, Müslüman Türk
Milletine yapmis oldugu büyük hizmetlerle, dünyanin en büyük
hükümdarlarindan birisi oldugunu isbat etmistir. Istanbul gibi, cihanin
bir incisi olan, bu muhtesem beldeyi Türk Milletine kazandirmistir.
Yapmis oldugu çalismalar ile, memleketinde büyük çapta bir imar
hareketini gerçeklestirmistir. Bugünün üniversitesi olan (Fatih
Külliyesi)ni 1470 senesinde tamamlamis, Istanbul'u fethettigi zaman 8
tane kiliseyi camiye çevirmis, etrafindaki papaz odalarini da medrese
yapmistir. Ayrica bir çok Anadolu kasabasinda da medreseler
yaptirmistir.Hz. Eyyüb EI - Ensâri'nin (r.a.) kabri Fatih zamaninda
kesfedildi. Delâil-i Hayrat müellifi Seyh Süleyman Cezuli ve Allame Ali
Kiasi Fatih devrinde vefat ettiler.
Erkek çocuklari : Mustafa, Ikinci Bayezid, Cem, Korkud.
Kizi : Gevherhan Sultan.

Babasi . Fatih Sultan MehmedAnnesi . Mükrime Hatun
Dogumu : 3 Aralik 1447
Vefati . 26 Mays 1512
Saltanati : 1481 - 1512 (31 ) sene
Ikinci
Bayezid, uzun boylu, genis gögüslü ve kuvvetli bir vücuda sahipti. Yüzü
yuvarlak ve gözleri elâ idi. Cesur ve atilgandi. Ayni zamanda çok
halim, selim ve dinine bagli bir padisahti. Babasi Fatih Sultan Mehmed
Han ilmi karsi büyük bir sevgi besledigi için, oglu Bayezid'e her
seyden evvel kuvvetli bir tahsil vermeyi düsünmüstü. O devrin en meshur
âlimlerinde ders okutturmus, bütün Islâmi ilimleri en iyi sekilde
ögretmisti. Ikinci Bayezid, dinine çok bagli oldugu için kendisine
(Bayezid Veli) denildi. Bayezid Veli, sâirleri saraya toplar onlarla
sohbet ederdi. Bayezid Veli çok alim bir zat idi. Arapça ve Farsçayi
gayet iyi bilirdi. Islâmi ilimlerin yani sira matematik ve felsefe
tahsili de yapmistir. Çagatay lehçesi ve Uygur alfabesini de
ögrenmisti. Hattat ve bestekârdi. Avni mahlasiyla Siirler yazardi.
Ulemâ ve sanatkârlar için ayrica bir para fonu ayirmisti.Bayezid Veli
padisah olduktan sonra, kardesi Cem Sultan ile 14 sene mücadele
etti.Kilye ve Akkerman'i fethetti. 1484 - 1485'de Misir Memlükleri ile
harbe girdi. Devrinde Belgrad üçüncü defa kusatildi ve tarihte ender
görülen Abdina Zaferi elde edildi. Denizden Ispanya'ya sefer açildi.
Endülüs Müslüman Devletinin yardimina gönderilen bu donanma kiyi
sehirlerine baskinlar düzenledi. Karsisina çikacak bir devlet olmadi.
Osmanli Devleti tarihinde, akincilarin Avrupa'nin içlerine kadar
akinlar düzenledigi devir bu devirdir. Venedik'i dahi bu akincilar
istila edip, ta Varsova'ya kadar gittiler. 1483'de tarihin sayili deniz
savaslarindan olan Sapienza Deniz Zaferi kazanildi. 1500'de Inabahti
fethedildi. Koron, Modon ve Navarin kaleleri alindi.Anadolu'da
basgösteren Sahkulu isyani bastirildi. Ogullarinin en kudretlisi olarak
kabul ettigi Sehzade Selim'in israrli hareketleri karsisinda tahtindan
ferâgat, etti. Dimetoka Sarayinda oturmak istedi ve bu maksatla yola
çikti. Çok rahatsizdi. Dimetoka'ya varamadan Havsa kasabasinin Abalar
köyünde vefat etti. Cenazesi kendi yaptirdigi Bayezid Camii türbesine
defnedildi. 62 yasinda idi. Vefati duyulunca, en çok harp yaptigi
Misir'da bile cenaze namazi kilindi. Tahta çiktiginda 2.214.000 km.
kare olan Osmanli topraklarini 2.375.000 km. Kareye kardi.Veziri
Azamlari (Basbakanlari): Koca Davut Pasa, Hadim Ali Pasa, Hersekzade
Ahmed Pasa, Ikinci Ibrahim Pasa, Ishak Pasa ve bir yanginda ölen Mesih
Pasa.Seyhülislâmlari : Molla Gürani, Molla Abdülkerim ve Zembilli Ali
Efendi.Kaptan-i Deryalari : Küçük Davud Pasa,Hersekzade Ahmed Pasa,
Iskender Bey, Haci Mesih Pasa, Güvegi Sinan Pasa ve Karanisanci Vezir
Davud Pasa.
Silsile-i
Saâdât-i Naksibandiyye'den Hâce Ubeydullah Ahrar (k.s.) Mimar Ibrahim
Tennuri Kayseri, Seyh Abdullah Ilâhi, Mevlanâ Abdurrahman Câmi, Seyh
Ebu'I Vefa. Kesteli,Seyh Seyyid Ahmed Neccâri, Seyh Niyazi, (Haci
Halife) ve Abdullah Esref Izniki Ikinci Bayezid devrinde vefat etmis
büyüklerdir.
Erkek çocuklari : Mahmud, Ahmed, Sehinsah, Yavuz Sultan Selim, Mehmed. Korkud, Abdullah, Alimsah.
Kiz Çocuklari : Aynisah, Gevher Mülük Sultan, Hatice Sultan, Selçuk ve Hüma Hatun.

Babasi . Ikinci BayezidAnnesi . Gülbahar Hatun
Dogumu : 10 Ekim 1470
Vefati . 22 Eylül 1520
Saltanati : 1512 - 1520 (8) sene

Yavuz
Sultan Selim, uzun boylu, genis omuzlu, kalin kemikli ve omuzlari arasi
genis yuvarlak basli, kirmizi yüzlü ve çatik kasli,uzun biyikli yigit
bir padisah idi. Sert tabiatli ve cesurdu. Bu yüzden muharebeyi Cok
severdi. Kuvvetli bir ilim tahsili yapmisti. Edebiyata meraki vardi.
Bir çok Farsça Siirler yazmistir.Siirleri en yüksek bir divan sâiri
kadar kuvvetlidir. Genis bir kültür ve siyasete sahipti.Harpten
hoslanmakla beraber Cok ince bir ruha da sahipti.Iran'a yaptigi seferde
Sah Ismail'i 12 saatte perisan etti. Sah Ismail'in iki karisi da esir
oldu. Ordugâhtaki hazine ve altin taht ele geçirildi. Iran'in o zamanki
bassehri Tebriz'e girdi. 2500 km.lik bir yolu yürüyerek gelip böyle
parlak bir zafer kazanmak tarihte esine az rastlanir
seylerdendir.Adana, Gaziantep, Hatay, Urfa, Diyarbakir, Mardin, Sürt,
Mus, Bingöl, Bitlis, Tunceli vilâyetlerini Osmanli topraklarina katti.
Dulkadir Beyligi'ni, Musul, Kerkük ve Erbil'i Osmanli hudutlarina dahil
etti. Eyyübi Melikligi'ni aldi.1516'da Misir seferine çikti. 27
Temmuz'da Ramazanogullari Beyligi'ni ilhak etti. 24 Agustos'ta Misir
Memlükleri ile Mercidabik Ovasinda karsilasti. Memlükleri kesin bir
sekilde maglub etti. 28 Agustos'ta Haleb'e girdi. 29 Agustos 1516'da
bütün mukaddes emanetler Istanbul'a getirildi. Suriye, Lübnan ve
Filistin tamamen fethedildi.Kendi zamanina gelinceye kadar hiçbir
hükümdarin göze alamadigi bir isi yapti ki,koskoca Sina Çölü'nü 13
günde geçti. Birinci Cihan Harbinde, yeni teknigin verdigi imkânlarla
bu çöl 11 günde geçilebilmistir. (Türkiye Tarihi, Yilmaz Öztuna, Hayat
Yayinlari) 22 Ocak 1517'de Memlükleri Ridaniye'de tekrar yendi ve
Kahire fethedildi. Yavuz, Memlük sultaninin cenazesini bizzat
omuzlarinda tasidi.Kahire'nin fethinden sonra Istanbul'a gelen Misir
ulemâsi ile, Türk ulemâsi Yavuz'un halife olmasini kararlastirdi. Daha
sonra Halife Üçüncü Mütevekkil Ayasofya Camiinde minbere çikarak
Yavuz'un hilâfetini ilân etti. Mütevazi hükümdar, her ögün yemekte tek
çesit yemek yerdi ve agaçtan tabaklar kullanirdi. 22 Eylül 1520'de
Aslan Pençesi denilen bir çiban sebebi ile vefat etti. Hayatinin son
dakikalarinda Yasin-i Serif okuyordu. Oglu Kanüni Süleyman, Fatih
Cami'inde namazini kildiktan sonra, Sultan Selim Cami avlusundaki
türbeye defnettirdi. (Allah rahmet eylesin.)Tahti devraldiginda
2.375.000 km. kare olan Osmanli topraklarini 6.557.000 km. kareye
çikarmistir. Bu büyük fütuhati ise sadece 4 seneye sigdirmistir.Mevahib
sahibi Seyh Imam Ahmed Kastalâni, Emir Buhâri ve Reisü'I Hattâtiyn Seyh
Hamdullah, Yavuz Sultan Selim zamaninda vefat eden sahsiyetlerdir.
Erkek çocugu : Kanüni Sultan Süleyman.
Kiz çocugu : Hatice Sultan, Fatma Sultan, Hafsa Sultan, Sah Sultan.

Babasi . Yavuz Sultan SelimAnnesi . Hafsa Hatun
Dogumu : 27 Nisan 1495
&127; etati . 7 Eylül 1566
Saltanati : 1520 - 1566 (46) sene

Kanüni Sultan Süleyman, Trabzon'da dünyaya geldi. O sirada babasi orada
vali idi. Babasi O'nu küçük yastan itibaren çok titiz bir sekilde
yetistirmeye basladi ve emsali görülmeyen bir terbiye ve tahsil ile
yetistirildi. 26 yasinda padisah oldu. Çok ciddi ve vakurdu. Teenni ile
hareket ederdi. Yapacagi isler hakkinda hiç acele etmez, gayet genis
düsünür ve verdigi emirden geri dönmezdi. Is basina getirecegi
adamlarin kabiliyet derecelerine göre vazife verirdi. Kanüni'nin yüzü
yuvarlak, gözleri elâ, kaslari arasi biraz açik, dogan burunlu, uzun
boylu ve seyrek sakalli idi. Azim ve irade sahibiydi. Devri Türk
hakimiyetinin kemale ulastigi bir devir olmustur.Kendisine Kanüni
denmesi, yeni kanunlar icad etmesinden degil, mevcut kanunlari
yazdirtip çok siki bir sekilde tatbik etmesinden dolayidir. Zamaninda
Ingiltere Krali . Vlll. Henri,Istanbul'a bir heyet gönderip, adalet
mekanizmasinin nasil isledigini tetkik ettirerek kendi memleketine
örnek almistir.Avrupâ tarihçilerinin Muhtesem Süleyman dedikleri büyük
hükümdar, büyük dedesi Fatih gibi sayisiz seferlere bizzat kendisi
istirak etmistir.Zamaninda cereyan eden mühim hadiselerden bazilari
sunlardir :1522 senesinde Rodos'u aldi. Fransa KraIinin yardim istegini
kabul ederek Alman Imparatoruna bir mektup yazdi ve Alman Imparatoru,
Birinci François'i serbest birakti.1526'da Mohaç Muharebesi ile
Macaristann ortadan kaldirdi. Budapeste'yi fethetti.1529'da Viyana'yi
kusatti. 1532'de Avusturya seferine çikti. 1533'te Almanya ile anlasma
imzalandi. 1537'de Otranto fethedildi. Ancak, Venedik Savasi sebebiyle
daha sonra ordu Otranto'dan çekildi. 1543'de Estergon, Istoini ve
Belgrad'i fethetti.Barbaros kardesler Akdeniz'de yenmedik donanma
birakmadilar ve Kuzey Afrika'yi alarak Osmanli topraklarina bagladilar.
Kirim Hanlari, Moskova'ya kadar ilerlediler.Hint Okyanusu'na donanma
gönderilerek oradaki müslümanlara yardimlarda bulunuldu.Sudan ve
Habesistan'da fetihler yapildi.1548'de Tebriz dördüncü defa
alindi.Osmanlilarin en büyüklerinden birisi olan Muhtesem Padisah 7
Eylül 1566 günü savas meydaninda iken ahiret âlemine irtihal etti.
Oanda Zigetvar kusatmasini idare ediyordu. Vefatinda 71 yasini 4 ay 10
gün geçiyordu. 46 sene padisahlik yapti. Büyük bir devlet adami ve ünlü
bir sairdi. Meshur siirlerinden birisi sudur:
Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi.
Olmaya devlet cihanda, bir nefes sihhat gibi.
Saltanat dedikleri bir cihân kavgasidir.
Olmaya baht ü saadet dünyada vahdet gibi.
Babasindan
6.557.000 km. kare olarak devraldigi Imparatorlugun topraklarini,
14.893.000 km. kareye çikarmisti.Cenaze namazini Seyhülislâm
EbussuudEfendi ve Nakibü'I - Esraf Taskentli Muhterem Efendi
kildirmistir. Süleymaniye Camii avlusundaki türbesinde gömülüdür.
(Allah rahmet eylesin.)
Silsile-i Saadâd'tan Hâce Muhammed Zâhid
Bedahsi (k.s.) Hazretleri, Seyh Sünbül Sinan, Ibrahim Gülseni, Seyh
Hamidullah'in oglu Hattat Mustafa'Dede, Kara Davud, Beyzavi'ye hasiye
yazan Seyhzade, Humayünnâme sahibi Alâaddin, Mülteka sahibi Ibrahim
Halebi, Sahidi Ibrahim Dede, Ahteri sahibi Mustafa Efendi,Lügat sahibi
Nimetullah Efendi, Seyh Merkez Efendi, Kirklardan Hizir Efendi ve Isbah
müellifi Ibni Neciym, Kanüni devrinde yasamis ve yine o devirde vefat
etmis büyüklerdir.
Erkek çocuklari : Ikinci Selim, Bayezid, Abdullah, Murad, Mehmed, Mahmud, Cihangir, Mustafa.
Kiz çocuklari : Mihrimah Sultan, Raziye Sultan.

Babasi . Kanuni Sultan SüleymanAnnesi . Hürrem Sultan
Dogumu : 28 Mays 1524
Vefati . 15 Aralik 1574
Saltanati : (1566-1574) (8) sene

Ikinci Selim, orta boylu, alni açik, mavi gözlü, ince kasli ve sarisin
bir padisahti. Zamaninda cereyan eden mühim hadiselerden bazilari
sunlardir :Komsu devletlerle sulh anlasmalari yapildi. Indonezya'ya
denizden sefere Çikildi. Hindistan ve civarindaki müslüman hükümdarlara
istekleri üzerine yardimlarda bulunuldu. Bir Türk gölü haline gelen
Akdeniz'deki Kibris korsanlari, devamli devletin donanmasina ve ticaret
gemilerine zarar verdiginden Kibris'in fethine karar verildi. Lala
Mustafa Pasa tarafindan Kibris birbuçuk sene içinde tamamen fetholundu.
Kibris'in imdadina gelen haçli donanmasi Inebahti'daki Türk donanmasini
yakinca, padisah üzüntüsünden günlerce uyuyamadi. Çok kisa bir zaman
sonra eski donanmadan kat kat üstün yeni bir donanma yapilip yine
Akdeniz'e açildi. Bir sene içinde tam 158 gemi ile yeni donanma denize
açilinca,Venedikliler sanki galip degil de maglüb bir devletmiscesine
bir anlasma imzalamak mecburiyetinde kaldilar.Ayasofya Camii yeniden
onarildi. Selimiye Camii o devrede insa edildi. Kirim Hanligina,Rusya
seferine Çikma izni verildi ve Rusya vergiye baglandi.Tunus sehri
fethedildi ve bütün Tunus, Osmanli topraklarina katildi.Ikinci Selim de
babasi gibi sairdi. Saheser bir beyti :
Biz bülbül-i muhrik-i dem-i sekvayi firâkiz
Ates kesilir geçse sabâ gülsenimizden.
Son
devrin ünlü sairlerinden Yahya Kemal, Ikinci Selim'in bu beyti için,
Selimiye kadar güzel bir Siir, demistir.Babasindan 14.892.000 km. kare
olarak devraldigi Imparatorluk topraklarini, 15.162.000 km. kare olarak
birakmistir. 15 Aralik 1574 günü vefat etmis, dedesi Yavuz gibi ancak
sekiz sene padisahlik yapmistir. Ayasofya'daki türbesine gömülmüstür.
(Allah rahmet eylesin.)
Ebussuud Efendi, Seyh,Mehmed Âsik Efendi,
Kastamonulu Seyh Saban Efendi, Birgili Mehmed Efendi, Sakâik'a zeyl
yazan Âsik Çelebi ve Kinalizade Ali Efendi, Sokollu Mehmed Pasa, Ikinci
Selim devrinde vefat eden büyüklerdir.
Erkek Çocuklari : Üçüncü Murad, AbdulIah, Osman, Mustafa, Süleyman, Mehmed,. Mahmud, Cihangir.
Kiz çocuklari : Fatma Sultan, Sah .Sultan,Cevherhan Sultan, Esma Sultan.

Babasi . Ikinci Selim Annesi . Nurbânu Sultan
Documu : 4 Temmuz 1546
Vefati . 16 Ocak 1595
Saltanati : 1574 - 1595 (21 ) sene

Üçüncü Murad, orta boylu, degirmi yüzlü,kumral sakalli, elâ gözlü ve
beyaz tenli bir padisahti. Çok cömertti, herkese yardim etmeyi
severdi.Zamaninda cereyan eden mühim olaylar :Venedik'le anlasma
yenilendi. Portekiz'le Vâdisseyl muharebesi yapildi ve Portekizliler
kesin bir sekilde maglüb edildi. Ispanya'ya karsi Ingiltere'ye
yardimlar yapildi. Lehistan kraIinin tayininde çikan mücadele kazanildi
ve 1577'de Lehistan devleti de Osmanlilara tâbi oldu.1511'de Osmanli
tabiiyetinde bulunan Kirim Hanligi Rusya'ya harb ilân etti. Moskova'ya
kadar ilerleyerek Rusya'yi vergiye bagladi.1578'de Iran'la savaslar
basladi. çildir Zaferi elde edildi, Tiflis ve Sirvan fethedildi. Hazar
Denizine kadar Osmanli hakimiyetine alindi. Tarihte meshur Tiflis
müdafaasi yapildi.Kaledeki bir avuç asker kedi ve köpeklere varincaya
kadar yiyerek kaleyi teslim etmediler.27 günde Kars Kalesi yapildi
1583'de Mesâleler Zaferi kazanildi ve Revan fethedildi.
1585'de
Tebriz dördüncü defa fethedildi.Gence sehri alindi.1590'da Iran'la sulh
yapildi. 1593'de Almanya'ya harb ilân edildi.1594'de Yanikkale
fethedildi.
Bu devirde Osmanli topraklarinin genisligi 19.902.000
km. kareye yükseldi. Osmanli Imparatorlugu en genis topraga bu zamanda
sahib bulunuyordu.Üçüncü Murad 16 Ocak 1595'de 49 yasinda iken vefat
etti. Ayasofya Camii avlusuna gömüldü. (Allah rahmet
eylesin.)Besiktas'taki Yahya Efendi Türbesini O yaptirmisti. Fethiye
Camiini de kiliseden camiye o çevirmisti.Beyzavi Tefsirine Hâsiye yazan
Sinan Efendi (H. 986), Seyh Üftâde Hazretleri (H.989), Ahi Çelebi,
Uryani Mehmed Dede ve Sakâik'a zeyl yazan Lütfi Mustafa Efendi, Molla
Cami'ye serh yazan Muharrem Efendi, Gülistan'a serh yazan Sam'i Efendi,
Vankulu Lügatinin sahibi Mehmed Vani Efendi (H. 1000) bu devirde vefat
eden büyüklerdir.
Erkek çocuklari : Üçüncü Mehmed, Selim,Bayezid,
Mustafa, Osman, Cihangir, Abdullah,Abdurrahman, Abdullah, Hasan, Ahmed,
Yakub, Alemsah, Yusuf, Hüseyin, Korkud, Ali,Ishak, Ömer, Alaüddin,
Davud.
Kiz çocuklari : Ayse Sultan, Fatma Sultan, Mihrimah Sultan, Fahriye Sultan.
Kaynak: Osmanli tarihi

Babasi .Üçüncü MuradAnnesi . Safiye Hatun
Dogumu : 26 Mays 1566
Vefati . 21 Aralik 1603
Saltanati : 1595 - 1603 (8) sene

Üçüncü Mehmed, Manisa'da dogdu. Cok kuvvetli bir ilim tahsili yapti.
Orta boylu, kumral saçli ve güzel yüzlü idi. Dinine çok bagliydi ve
tasavvufa da çok meraki vardi. Hz. Peygamberimizin mübarek ismi
anilinca, saygi için derhal ayaga kaikardi.Ismini Fatih'e benzemesi
için dedesi Kanuni, "Mehmed" koymustur. Üçüncü Mehmed devri, Osmanli
Imparatorlugunun duraklama devrine rastlar. Nitekim Avrupa
topraklarinda, Devleti Aliyye, birçok kalelerini Avrupalilara teslim
eder. Sadrazam Koca Sinan Pasa'nin basarisizligini gören Üçüncü Mehmed,
bizzat sefere çikmis, Haçova Meydan Savayi Avrupalilara karsi kazanmis
ve Egri Kalesini fethetmistir. Tarihte Egri Fatihi diye anilir. Bu
devirde Türkiye Iran yeniden savasa baslamistir. Vezirlerin ve ulema
sinifindan bazi kimselerin, adam kayirmalari, ehliyetsiz olduklari
halde bir çok kimseleri ehliyetli ve üstün kabiliyetli olarak padisaha
tavsiyede bulunmak Için, padisahi ve Devleti Aliyyeyi güç durumlarda
birakmistir.Üçüncü Mehmed, zamaninda çikan iç isyanlarla (Celâli
Isyanlari ile) ugrasmis, disarida ise topraklar kaybedilmistir. Meshur
Kanije Kalesi müdafaasi, Tiryaki Hasan Pasa tarafindan bu devirde
yapilmistir. Üçüncü Mehmed genç yasinda iken 1603 senesinde vefat
etmistir. (Allah rahmet eylesin.)Üçüncü Mehmed de sâirdi ve Adli
mahlasiyla siirler yazmistir. Siirlerinden birisi de söyledir :
Yokdurur zulme rizamiz, adle biz mâilleriz.
Gözleriz Hakkin rizasini emrine kaailleriz.
Arifiz, âyine-i âlem - nümadir gönlümüz.
Rüzgârin cünbüsünden sanmayin gaafilleriz.
Püse-i ask içre Adli kaal ezelden kalbimiz,
Gill-ü gisdan hâliyiz, âlemde sâfi dilleriz.
Silsile-i
Saadâd'tan Mevlânâ Muhammed Hâcegi Emkengi (H. 1008) ve Mühammed Bâki
Billah Hazretleri (H. 1013), Sâir Bâki (H. 1008),Hasimi Osman Efendi
(H. 1004), Tezkire sahibi Hasan Çelebi Efendi (H. 1013) Üçüncü Mehmed
devrinde vefat eden büyüklerdir.
Erkek çocuklari : Birinci Ahmed, Birinci Mustafa, 5elim, Mahmud.
Kizlarinin isimleri bilinmiyor.
Kaynak: Osmanli tarihi

Babasi . Üçüncü MehmedAnnesi . Handan Sultan
Dogumu : 18 Nisan 1590
Vefati . 22 Kasim 1617
Saltanati : 1603 1617 (14) sene

Birinci Ahmed, Kanuni'den sonra devlet isleri ile bizzat kendisi
ugrasan çok gayretli bir padisahti. Çok sade giyinirdi. Çocuk denecek
yaslarinda bile almis oldugu kararlar mükemmeldi. Daima ilim ve irfan
sahibi büyük zatlarla istisare eder, onlara akil danisirdi.Birinci
Ahmed, 14 yasinda padisah oldu.14 sene padisahlik yapti ve ondördüncü
Osmanli padisahidir. Çok mükemmel bir tahsil görmüstür. Ayni zamanda
iyi bir sâirdi. Bahti mahlasiyla yazdigi siirlerinden tesekkül eden bir
divani vardir.
Dinine çok bagli bir müslüman hatta büyük bir veli
idi. Alti büyük minareli ve 16 serefeli Sultanahmed Camiini bina
ettirdi. Peygamberimiz Hz. Muhammed Efendimize (s.a.v.)bagliligi o
kadar ileri idi ki, Efendimiz Hazretlerinin mübarek ayak izlerinin
resmi içine bir siir yazmis ve o siiri kavugunda ölünceye kadar
tasimistir. O siir ise sudur :
N'ola tâcim gibi basimda götürsem dâim
Kadem-i resmini ol Hazreti sâhi Rusülün.
Gül-i Gülzâri Nübüvvet, o kadem sahibidir.
Ahmedâ durma yüzün sür kademine ol gülün.

Kâbe'nin
örtüleri bu devirde Istanbul'dan gitmeye basladi. Bu zamana kadar ise
Misir'dan gönderiliyordu.Sultan Ahmed tahta çiktiginda, Osmanli
Devleti, içte Celâli isyanlari, doguda Iran ve batida Almanya ve
müttefikleri ile savas halinde idi. Almanya fena sekilde hirpalandi ve
sulh istedi. Zitvatorok Antlasmasi imzalandi.1611 senesinde Celâli
isyanlari tamamen bastirildi. Sira üçüncü gaile olan Iran'a geldi.
Nihayet Iran ile de antlasma yapildi.
Akdeniz'de çok mühim deniz
muharebeleri kazanildi.1605'de Estergon ve Uyvar fethedildi. Ayni sene
son derece basarili bir Avusturya seferi yapildi. Macaristan Kralina
taç giydirildi.Denizlerde Malta seferi yapildi.Sultan Ahmed 1617
senesinde vefat etti.Sultanahmed Camii yanindaki türbesine defnedildi.
(Allah rahmet Eylesin.)
Tesâniyi sahibi Mevlânâ Aliyyül Kaari
(H.1014), Mugnillebib sârihi Seyh Ebü Abdullah Muhammed (H. 1018),
Hattat Hasan Çelebi Üsküdari (H. 1023) ve Karaca Ahmed (H. 1024)Sultan
Ahmed devrinde vefat etmis büyük zatlardir.
Erkek çocuklari : Ikinci Osman, Dördüncü Murad, Sultan Ibrahim, Bayezid, Süleyman, Kasim, Mehmed, Hasan, Selim, Hanzâde, Ubeyde.
Kiz çocuklari : Gevherhan Sultan, Ayse Sultan, Fatma Sultan, Atike Sultan.
Kaynak: Osmanli tarihi

Babasi: Üçüncü MuradAnnesi: Handan Hanim
Dogumu:1592
Vefati: 20 Ocak 1639
Saltanati:1617-1623 (5) Sene

Birinci Mustafa güzel yüzlü seyrek sakalli ,sari benizli ve iri gözlü
bir padisah idi.Akli muvazenesi bozuk oldugu halde tahta çikarildi.
Fakat saltanati üç ayi henüz geçmisti ki, Seyhülislâmin fetvasi üzerine
tahttan indirildi. Yerine Ikinci Osman (Genç Osman) tahta çikti.1622
senesinde yine bir entrika ile tahtan indirilen Genç Osmanin yerine
tekrar (Mustafa I) geçti.Yedikule'de sehid edilen Genç Osman'in yerine
ikinci defa tahta Cikarildi.Halbuki akli muvazenesi yine yerinde
degildi.Zamaninda tarihteki meshur Sultanahmed vakasi meydana geldi.
Halktan bir yigit "Sultan Osman'i niçin öldürdünüz?" diye askerlerin
üzerine yürüdü. Çesitli manevralarla tam 80 kisinin ölmesine sebep
oldu. Bir müddet sonra Kapukulu sipahileri ayaklandi. Genç Osman'i
öldürdügü bilinen Davut Pasa idam edildi.Handan Sultan 8 Ocak 1623
tarihinde devlet erkânini toplanarak karar verip aklen yetersiz olan
Ikinci 20 Ocak 1639 Mustafa'yi tahttan indirdiler. Seyhülislâm Es'ad
Efendi nin, tahttan indirilmesine vermis oldugu
Fetvasinda :Akli dengesi bozuk olanin Hilafeti Caiz olmaz dedi.
Vefatinda 47 yasinda idi.
Çocugu yoktu.

Babasi . Birinci AhmedAnnesi . Kösem Sultan
Dogumu : 27 Temmuz 1612
Vefati . 9 Subat 1640
Saltanati : 1623 - 1640 (17) sene

Dördüncü Murad Istanbul'da dogdu. Iyi bir tahsil gördü. Çok kuvvetli
bir vücuda sahipti.200 okkalik gürzleri rahatça kaldirabiliyordu.En
kuvvetli yaylar çeker, çok uzaklara cirit atardi. Attigi oklar ile
kalkanlari bile delebiliyordu.
Çok küçük yasta padisah oldu. Bir
müddet devlet islerine bakamadi. Devrinde 1624 ve 1625 senelerinde
Anadolu'ya iki sefer yapildi.Celâli isyanlari bastirildi. Çok degerli
bir sâir olan padisahin. daha çocuk yasta iken Bagdati muhasara eden ve
padisahtan yardim isteyen sadrazama verdigi manzum cevap çok meshurdur :
Hâfizâ Bagdat'a imdad etmeye er yok mu dur?
Bizden istimdad edersin sende asker yok mudur?
Genç
Osman zamanindakinin bir benzeri olan ayaklanmayi çok büyük bir
ustalikla bastirdi ve tesirsiz hale getirdi. Çok tesirli bir nutukla
âsilere bile kendi lehinde tezahürat yaptirdi. Sonradan da bu
entrikalari çevirenleri birer ikiser yakalatip idam ettirdi.1633
senesinde tütün yasagi koydu. 1634'de içkiyi yasakladi. Devlete
bagliligi olmayan herkesi idam ettirdi. Düzenledigi bir dogu seferinde
Bagdati fethetti ve 1638'de Bagdat Fatihi ünvanini aldi.Istanbul'da ve
devletin her kesiminde bütün kabadayilari temizledi. Çok genis bir
haber alma teskilâti kurarak, Imparatorlugun her tarafindaki zorbalari
ismen tesbit ettirdi ve sefere çiktiginda geçtigi yerlerdekileri ismen
çagirip boyunlarini vurdurdu. Kâbe-i Muazzama'yi yeniden bina
ettirdi.Muradi ve Sah Murad mahlasiyla siirler
yazdi. Ayni zamanda
büyük bir bestekârdi. Devlet islerine tam hâkimdi. Her seyden haberi
olurdu. Seferlerinde askerle ayni Sartlar içinde bulunur, uykusunu bile
atinin üzerinde yapardi. Tahta çiktiginda devlet hazinesi bombostu.
Tahti biraktiginda ise dopdolu idi. Üstün meziyetleri genis tarih
kitaplarinda yeterince anlatilmaktadir.1640 senesinde hastalandi.
Kendisinden ümidini kesti fakat iyi oldu. Sonra yeniden hasta düstü. 8
Subat 1640'da 28 yasinda iken vefat etti, (Allah rahmet eylesin.)
Silsile-i
Saadât'tan Imam-i Rabbâni Ahmed Fârüki Serhendi (k.s.) Hazretleri (H.
1034),Alti Parmak Mehmed Efendi, Ganizâde Nâdir Efendi, Veys Efendi,
Seyh Aziz Mahmud Hüdâi (H. 1038), Seyh Abdurrahman Karabas Veli, Seyh
Ismâil Ankaravi Dördüncü Murad devrinde vefat etmislerdir.
Erkek çocuklari : Süleyman, Mehmed, Alâüddin, Ahmed.
Kiz çocuklar! : Safiye Sultan, Gevherhan Sultan, Kaya Ismihan Sultan, Rükiye Sultan,Zeyneb Sultan, Rükiye Sultan.
Kaynak: Osmanli tarihi

Babasi . Birinci AhmedAnnesi . Kösem Sultan
Dogumu : 5 Kasim 1616
Vefati . 18 Agustos 1648
Saltanati : 1640 - 1648 (8) sene

Sultan Ibrahim Istanbul'da dogdu. Uzun boylu, kuvvetli vücutlu ve
kumral sakalli idi.Annesi onun iyi yetismesi için çok gayret
göstermisti.Devrinde yasayan bazi kindar yazarlarin dedigi gibi deli
degildi. Kardesi Dördüncü Murad'in vefati üzerine tahta çikmis ve tahta
çikisinda söyle demisti : "Elhamdülillah Ya Rabbi! Benim gibi zaif
kulunu bu makama lâyik gördün. Ya Rab! Saltanat günlerimde milletimin
halini hos eyle ve birbirimizden hosnut kil."Sultan Ibrahim tahta
çiktiginda Osmanlilarin hayatta kalan tek erkek ferdi idi. Bir sene
sonra ancak Dördüncü Mehmed ve digerleri dünyaya geldiler. Böylece
Hanedân kesilmekten kurtuldu. Ilk zamanlarinda yeniçeri zorbaIariyla
ugrasti. Fakat zaman geçtikçe dalkavuk vezirlerin tesiri altinda
kalmaktan kendini kurtaramadi. Hakkindaki çirkin iftiralar ise,padisahi
sehid edenler tarafindan kendilerini hakli görmeleri için uydurulmus
yalanlardi.Sultan Ibrahim çok siddetli bir basagrisina mübtela idi.
Meshur tarihçi Peçevi ve Evliya Çelebi son senelerini Sultan Ibrahim
devrinde tamamlamislardir.1645 senesinde Venediklilerle Girit savasi
basladi. Ayni sene Hanya ve Resmo fethedildi.1646'da Kandiye kalesi
muhasara edildi. 1648'de Kandiye teslim oldu. Bu senede Istanbul'da
yeni bir ihtilâl daha patlak verdi ve Sultan lbrahim tahtindan
indirilerek sehid edildi. (Allah rahmet eylesin.)
Sâir Ruhi-i Bagdâdi, Fusus Sarihi Abdullah Sinobi bu devirde vefat etmis zatlardir.
Erkek çocuklari : Dördüncü Mehmed, Ikinci Süleyman, Ikinci Ahmed, Orhan, Bayezid, Cihangir, Selim, Murad.
Kiz Cocuklari : Ümmü Gülsüm Sultan, Peykân Sultan, Atike Sultan, AySe Sultan,
Gevherhan Suttan.
Kaynak: Osmanli tarihi

Babasi: Sultan I. IbrahimAnnesi: Turhan Hatice Sultan
Dogumu: 02 Ocak 1642
Ölümü: 06 Ocak 1693
Saltanati: 08 Agustos 1648-1687
HAYATI
Sultan Dördüncü Mehmed 2 Ocak 1642'de istanbul'da dogdu. Babasi Sultan Birinci ibrahim, annesi Turhan Hatice Sultan'dir.
Annesi Rusdur. Sultan Dördüncü Mehmed orta boylu, beyaz tenli ve yanik çehreliydi. Ata çok bindigi için vücudu öne egikti.
Annesi
onu çok iyi yetistirdi. iyi bir ilim tahsili gördü. Babasi Sultan
ibrahim'in öldürülmesi üzerine 8 Agustos 1648 günü, henüz yedi yasinda
iken padisah oldu. Ava ve edebiyata çok merakliydi. Ava olan meraki
yüzünden tarihte Avci Mehmed olarak anilir.
Bes vakit namazi
cemaatle kilardi. içkiyi siddetle yasaklayip, içki imalathanelerini
kapattirdi. Sadrazamligi, Köprülü ailesine vermekle çok isabetli bir
karar aldi. Sultan Dördüncü Mehmed zamaninda Osmanli Devleti en genis
sinirlarina kavustu.
Hayatinin büyük bir kismi saray entrikalariyla
geçti. ikinci Viyana bozgunundan sonra, ordunun ve devlet erkaninin
oybirligi ile 8 Kasim 1687 günü tahttan indirildi. Bundan sonraki ömrü,
saraydaki bir odada yanina konulan iki cariye ile tam bir hapis hayati
seklinde sürdü. 6 Aralik 1693'de Edirne'de vefat etti. Cenazesi
istanbul'a gönderildi ve Yeni Cami'deki Türbesine, annesi Turhan
Sultanin yanina defnedildi.
Erkek Çocuklari : ikinci Mustafa, Üçüncü Ahmed, Bayezid.
Kiz çocuklari : Hatice Sultan, Safiye Sultan, Ümmü Gülsüm Sultan, Fatma Sultan.
KÖSEM SULTAN'IN ÖLDÜRÜLMESI
Sultan
Dördüncü Mehmed, tahta çiktiginda Çanakkale Bogazi Venediklilerin
ablukasi altinda bulunuyordu. Saray içindeki çekismeler yeniçeri ve
Celali isyanlari devam ediyordu.
Dört padisahin saltanati
süresince Kösem Sultan devlet ve harem hakimiyetini ele geçirmisti.
Yaptigi entrikalara bir yenisini eklemeye çalisan Kösem Sultan ve yakin
çevresi, padisahi zehirleyip yerine sehzade Süleyman'i geçirmeyi
planladilar. Ancak Turhan Sultan, durumu son anda haber alip Kösem
Sultani bogdurttu (3 Eylül 1651).
TARHUNCU AHMED PASA
Sultan
Dördüncü Mehmed döneminde sadrazamliga getirilen Tarhuncu Ahmed Pasa,
Girit'i fethetmek, donanmayi yeniden kurmak ve devlet bütçesini
düzenlemek için çalismalar yapti. 1652 yilinda sadrazam olan Tarhuncu
Ahmed Pasa, bütçeyi denklestirmek için verilen gereksiz hediye ve
bahsisleri sinirlandirdi.
Saray harcamalarini azaltmaya çalisan,
ilk kez mali yil bütçesini önceden hazirlayan Tarhuncu Ahmed Pasa,
çikarlari elden gidenlerin yalan ve dedikodulari sonucu idam edildi
(1653). Tarhuncu Ahmed Pasa'nin öldürülmesinden sonra ülkede siyasi
istikrar kalmadi.
Yeteneksiz kisiler yönetime hakim oldu. Yeniçeri
ve sipahi ayaklanmalari, Celali hareketleri durmadi. Kitlik sonucu
köylülerin arazilerini terk etmeleri, sehirlerde nüfus artisina yol
açti ve issizlik boy gösterdi.
KÖPRÜLÜLER DEVRI
Sik sik meydana
gelen sadrazam degisiklikleri, Osmanli imparatorlugu'ndaki kötü gidise
son verilmesine engel oluyordu. Bu siralarda gerek halk, gerekse
devletin ileri gelenleri arasinda Köprülü Mehmed Pasa'nin sadrazam
olmasi ile bütün islerin düzelecegi yolunda bir inanç dogmustu.
Sadrazam olmasi için teklif götürülen Köprülü Mehmed Pasa, bazi sartlar
ileri sürdü.
Osmanli tarihinde ilk kez bir kisi sadrazam olmak için
bazi sartlar ileri sürüyordu. Saray devlet islerine karismayacak,
istedigi atamalari yapacak, hakkinda bir sikayet olursa savunmasi
alinmadan bir islem yapilmayacakti. Bu sartlari kabul eden Sultan
Dördüncü Mehmed, 15 Eylül 1656 tarihinde Köprülü Mehmed Pasa'yi
sadrazamliga getirdi.
Mali konularda bir çok düzenleme yapan Köprülü Mehmed Pasa, ulema arasinda mevcut olan dini tartismayi da sona erdirdi.
Venedikliler tarafindan isgal edilen Limni (15 Kasim 1657), Bozcaada ve imroz geri alindi.
Konotop zaferiyle Rus Ordusu yenilgiye ugratildi (12 Temmuz 1659) ve Erdel Beyi Rakoçi'nin isyani bastirildi (12 Kasim 1659).
Anadolu'da
bagimsiz yasamaya baslamis beyler üzerine kuvvetler gönderdi ve
istikrari sagladi. Köprülü Mehmed Pasa, Sultan Dördüncü Murad ve Kuyucu
Murad Pasa gibi siddet yoluyla, ülkede asayisi saglamaya çalisti. Bes
yillik sadrazamligi sirasinda 35.000 kisiyi öldürttügü söylenir.
Sadrazam Köprülü Mehmed Pasa'nin 30 Ekim 1661 tarihinde vefati üzerine, oglu Köprülü Fazil Ahmed Pasa sadrazamliga tayin edildi.
Bu
sirada Erdel Beyligi yüzünden Osmanli-Avusturya savaslari devam
ediyordu. Köprülü Fazil Ahmed Pasa, Avusturya üzerine sefere çikti.
Uyvar (24 Eylül 1663), Novigrad (4 Kasim 1663) kalelerinin fethedilmesi
üzerine Avusturya baris istedi.
Yapilan Vasvar antlasmasiyla (10
Agustos 1664), Erdel Beyligi Osmanli Devleti'ne bagli kalacak, Uyvar ve
Novigrad kaleleri Osmanlilara birakilacak ve Avusturya savas tazminati
verecekti.
Venediklilerin Girit için vergi vermeyi teklif etmesini
kabul etmeyen Köprülü Fazil Ahmed Pasa, donanmayla sefere çikti.
Selanik limanlarindan Girit adasina silah ve cephane nakledildi.
Benefse üzerinden Girit'e gelip, Hanya'dan karaya çikan Köprülü Fazil
Ahmed Pasa, Kandiye kalesini kusatti. Yirmi alti ay süren bir
kusatmadan ve siddetli çarpismalardan sonra, Kandiye 5 Eylül 1669'da
teslim olunca Girit'in fethi tamamlandi.
BUÇAS ANTLASMASI
Hotin
antlasmasindan sonra, Lehistan ve Osmanli Devleti arasinda elli yil
süren bir baris süreci yasanmisti. Osmanli himayesindeki Ukrayna
Kazaklarina saldiran Lehliler, barisi bozdular. Sultan Dördüncü Mehmed
ve Köprülü Fazil Ahmed Pasa, Ukrayna kazaklarinin yardim istemesi
üzerine, Lehistan seferine çiktilar. Osmanli ordusunun ard arda
kazandigi basarilardan sonra, Lehistan baris istedi. imzalanan Bucas
antlasmasiyla (18 Ekim 1672), Podolya Osmanlilara geçti. Lehistan Kirim
Hanina vergi ödemeye devam edecekti. Ayrica Lehistan her yil Osmanli
Devleti'ne 22.000 altin ödemeyi kabul ediyordu.
Lehistan meclisinin,
bu antlasmadaki para maddesini kabul etmemesi üzerine, 4 yil süren
ikinci Lehistan seferine çikildi. Bazi kalelerin fethedilmesi üzerine,
Lehistan elçisi, Podolya ve Ukrayna'nin iadesi sartiyla antlasma
istediyse de bu kabul edilmedi. Bu arada Köprülü Fazil Ahmed Pasa'nin
hastalanmasi üzerine, 1675 yilinda Lehistan serdarligina ibrahim Pasa
tayin edildi. Sultan Dördüncü Mehmed, Köprülü Fazil Ahmed Pasa ile
birlikte Edirne'ye döndü.
Ibrahim Pasa, kisa sürede 48 kale ve
palangayi fethedince, Lehistan tekrar antlasma istedi. 27 Ekim 1676'da
Zarawno'da imzalanan antlasma ile 22.000 altindan vazgeçilmek sartiyla,
daha önce Köprülü Fazil Ahmed Pasa tarafindan imzalan Buças
antlasmasinin maddeleri aynen kabul edildi. Sadrazam Köprülü Fazil
Ahmed Pasa antlasmanin imzalandigi haberini aldiktan bir süre sonra 3
Kasim 1676 tarihinde vefat etti.
II. VIYANA KUSATMASI
Köprülü
Fazil Ahmed Pasa'nin vefati üzerine, 5 Kasim 1676 tarihinde Merzifonlu
Kara Mustafa Pasa sadrazamliga getirildi. Rusya seferinin, yapilan
baris antlasmasiyla bitmesinden sonra, Macaristan'da Avusturya'ya karsi
isyan edip tekrar Osmanli Devleti himayesini isteyen Tökeli imre
(Emeric Thökely), Merzifonlu Kara Mustafa Pasa tarafindan Orta
Macaristan Krali ilan edildi.
Macarlarin lideri konumuna gelen
Tökeli imre, Avusturya krali I. Leopold'a karsi direnise geçti.
Tökeli'nin Osmanlilardan yardim istemesi üzerine, bunu firsat bilen
Merzifonlu Kara Mustafa Pasa Viyana'yi kusatti(14 Temmuz 1683).
60
gün süren kusatma sirasinda Viyana'ya 18 büyük yürüyüs
gerçeklestirildi. Ancak büyük ve son saldiri için Merzifonlu Kara
Mustafa Pasa sürekli bekliyordu. Bu arada Papanin çagrisi üzerine
Lehistan Krali Jan Sobiyeski Viyana'nin yardimina yetisti.
Düsmana
80 bin kisilik ordusuyla büyük moral ve güç kazandiran Lehistan
Kralinin gelmesiyle, Osmanli Ordusu iki ordu arasinda sikisti. Kirim
kuvvetlerinin yeterli gayreti ve mücadeleyi göstermemesi üzerine,
Osmanli ordusu dagildi ve büyük bir bozguna ugradi; ordu hizli ve
düzensiz sekilde Belgrad'a dogru geri çekildi.
Ikinci Viyana
Kusatmasi'ndaki basarisizlik Sultan Dördüncü Mehmed'in Merzifonlu Kara
Mustafa Pasaya olan güvenini sarsmadiysa da, düsmanlari sadrazami
basarisizligin tek sorumlusu olarak gösterdiler. Merzifonlu Kara
Mustafa Pasa Belgrad'da idam edildi. Yerine Kara ibrahim Pasa
sadrazamliga getirildi.
Viyana önlerinde bozguna ugrayan Osmanli
Ordusu geri çekilince düsman kuvvetleri Macaristan girdi. Sirasiyla
Visgrad (18 Haziran 1684), Uyvar (19 Agustos 1685), Budin (2 Eylül
1686) kaleleri Avusturyalilarin eline geçti. Diger taraftan Venedik,
Avusturya ile anlasarak Osmanli Devleti'ne karsi cephe açti ve adalarin
bazilarini ele geçirdi. Venedik Yunanistan'da Patras, Korent, inebahti,
Mizistre gibi önemli kalelere ve son olarak Atina'yi ele geçirdi (25
Eylül 1687).
Ikinci Viyana Kusatmasi'nin Osmanli tarihinde önemi
büyüktür. simdiye kadar bu denli büyük bir yenilgiye ugramayan Osmanli
Devleti artik gerilemeye basliyordu. ikinci Viyana Kusatmasi'ndan sonra
Avrupa Devletleri Türkleri Avrupa'dan çikarma umuduna kapilip kutsal
ittifaki kurdular.
Avusturya ve Venedik'e karsi alinan maglubiyetler ve önemli kalelerin kaybedilmesi Osmanli Devleti'nde büyük yanki uyandirmisti.
Ordu
da isyanlar basladi. Askerler basarisizliginin sebebi olarak Sultan
Dördüncü Mehmed'i suçluyorlardi. Askerlerin istegi ile sadrazam olan
Siyavus Pasa, bütün devlet adamlarinin hazir bulundugu bir toplantida
Sultan Dördüncü Mehmed'in tahttan indirilerek yerine sehzade
Süleyman'in tahta geçirilmesine dair bir karar aldi. Sultan Dördüncü
Mehmed 8 Kasim 1687 tarihinde tahttan indirildi.
MIMARI ESERLER
Sultan
Dördüncü Mehmed, 39 yil gibi uzun sayilabilecek bir süre Osmanli
tahtinda kaldi. Osmanli Devleti'nin en genis sinirlarina ulastigi bu
devir boyunca mimari alanda da bir çok faaliyet gerçeklestirildi. 60
yil önce yarim kalan Yeni Camii ve Külliyesi tamamlandi.
1658-60 yillari arasinda Rumeli ve Anadolu hisarlari tamir edildi.
Misir Çarsisi,
Hünkar Kasri,
Divanyolu Köprülü Külliyesi,
Safranbolu Köprülü Mehmed Pasa Camii,
Vezirköprü Fazil Ahmed Pasa Külliyesi,
incesu Merzifonlu Kara Mustafa Pasa Camii ve
Kervansarayi insa edildi.

Babasi . Sultan IbrahimAnnesi . Saliha Dilâsub Sultan
Dogumu : 15 Nisan 1642
Vefati . 22 Haziran 1691
Saltanati : 1687 - 1691 (4) sene

Ikinci Süleyman, Istanbul'da dogdu. Annesi tarafindan titizlikle
yetistirildi. Orta boylu,kir sakalli, sisman ve halim selim bir
padisahti.
Padisah oldugu sirada askeri zorbalarin ortali
karistirmasi üzerine büyük temizli giristi. Asayisi kismen de olsa
temin etti. Devleti çok kötü sartlar içinde iken teslim aldi.Dördüncü
Mehmed devrinde Almanlarin eline geçen birçok yerleri geri aldi. Cesur,
dindar,vatansever, merhametli ve nazikti. Rüsvet ve sefahata son derece
düsmandi.Köprülü Fazil Mustafa Pasa'yi büyük muhalefetlere ragmen
sadrazam tayin etti. Devrinde Lehistan, Rusya, Almanya ve Venedik'le
ayni anda savasildi. Lehliler ve Ruslara karsi kesin zafer elde edildi.
Venedikliler durduruldu. Almanlardan Belgrad, Sirbistan'in tamami,Nis,
Vidin ve Semendire tekrar alindi. (1690)
lkinci Süleyman, Köprülü
Fazil Mustafa Pasa'yi bu basarilarindan sonra Istanbul'a döndügü zaman
sevincinden agliyarak karsiladi. Bizzat kendi hirkasini çikarip ona
giydirdi. 1691'de Macaristan fethedilmek üzere yeniden sefere çikildi.
Ikinci Süleyman, 3 yil yedi ay 4 gün padisahlik yapti. 49 yasini
geçiyordu ki, tutulmus oldugu bir hastaliktan öldü. Ölüm hastasi iken
Islâm ordusunu Avrupa seferine ugurluyordu.Cenazesi Istanbul'a
getirildi ve Kanuni Sultan Süleyman Türbesine defnedildi. (Allah rahmet
eylesin.)Debbagzade Mehmed Efendi, Haci Feyzullah Efendi, Feyzullah
Fevzi Efendi gibi kiymetli sahsiyetler devrinde Seyhülislâmlik
yapmisIardir. Meshur hattat Hafiz Osman Efendi, Bestekâr Dede Efendi ve
Itri Efendi gibi dehâlarda devrinde yasamislardir.Silsile-i Saadât-i
Naksibendiyye'den Seyh Seyfüddin Arif (k.s.) Hazretleri (H. 1098),
Atpazarli Seyh Osman Fazli (H. 1102) bu devirde vefat etmislerdir.
Çocuklarinin isimleri bilinmiyor.
Kaynak: Osmanli tarihi

Babasi . Sultan IbrahimAnnesi . Hatice Muazzez Sultan
Dogumu : 25 subat 1643
Vefati . 6 subat 1695
Saltanati : 1691 - 1695 (4) sene

Ikinci Ahmed. Istanbul'da dogdu. Annesi onun terbiyesi ve tahsili ile
sIkI bir sekilde mesgul oldu. Son derece faal ve her isi bizzat idare
etmek isteyen biriydi. Yazi .yazma kabiliyeti çok üstündü. Kendisi bir
çok Kur'an-i Kerim yazmistir. Arapça ve Farsça lisanlarina vakifti.
Devlet islerini çok yakindan takip eder,hasta bile olsa divan
toplantilarina katilirdi.
Sairlere ve Siirlere düskündü. Fazil Mustafa Pasayi Sadrazamlikta birakti.
Salankamen
Meydan Muharebesinde, Köprülü Fazil Mustafa Pasa sehid düstü. (1691)
Venediklilerle Hanya'da Siddetli çarpismalar yapildi ve Hanya Zaferi
elde edildi. (Agustos 1692)1693 senesinde Istanbul'da iki yangin oldu
ve 5000 tane bina yandi.Almanlar ayni sene Belgrad'i muhasara ettiler
ve 10.000 ölü vererek çekildiler.21 Eylül'de Sakiz düstü.Ikinci Ahmed 6
Subat 1695 senesinde Edirne'de vefat etti. Cenazesi, agabeyi Ikinci
Süleyman gibi Istanbul'a getirildi ve Kanuni Sultan Süleyman Türbesine
gömüldü. (Allah rahmet eylesin.)
Seyh Selami Ali Efendi, Seyh Muhammed Niyazi-i Misri (H. 1105) bu devirde vefat etmislerdir.
Erkek çocuklari : Ibrahim, Selim.
Kiz çocuklari : Atike Sultan, Hatice Sultan, Asiye Sultan.
Kaynak: Osmanli tarihi

Babasi : Dördüncü Mehmed
Annesi : Emetullah Rabia Gülnüs Sultan
Dogumu : 5 Haziran 1664
Vefati : 29 Ocak 1704
Saltanati : 1695 - 1703 (8) sene

Ikinci Mustafa, Istanbul'da dünyaya geldi. Kuvvetli bir ilim tahsili
yapti. Tahta geçtiginin üçüncü günü yapacagi isleri anlatan bir yazi
nesretti. Yazisinda : "Zevk, sefa ve rahati kendimize haram
eylemisizdir." diyordu.
Yine
vezirlerinden birine yazmis oldugu yazi söyledir :"Bana agirlik ve
hazine lâzim degil. Yerine göre kuru ekmek yerim. Vücudumu din ugruna
harcarim. Sikintinin her çesidine sabrederim. Milletime hizmet tamam
olmadikça, seferden dönmem. Elbette sefere bizzat kendim giderim."
Devrinde
Sakiz Adasi yeniden alindi. Çok kiymetli deniz zaferleri kazanildi.
1695'de Lugos Zaferi kazanildi. Rus Çari Büyük Petro Azak'ta hezimete
ugratildi. Fakat bir sene sonra Azak düstü. 1696'da Azak Kalesindeki
500 asker 100.000'lik Rus Ordusuna iki ay dayandi. Almanlara karsi Olas
Zaferi kazanildi. Lehistan, Alman ve Venedik cephelerinde büyük ve
kesin basarilar kazanildi. Fakat Zenta Bozgunu diye tarihe geçen ve
30.000 Türk askerinin sehadetiyle neticelenen elim hadise bu devirde
meydana geldi.1699'da Karlofça Anlasmasi yapildi.
1703'te
Istanbul'da isyan oldu. Isyan büyüdü ve Ikinci Mustafa tahttan
indirildi. 4 ay sonra da vefat etti. Vefatinda 39 yasinda idi.
Istanbul'da Yeni Cami yanindaki türbesine gömüldü. (Allah rahmet
eylesin.) Maruf ve meshur Hattat Hafiz Osman Efendi (H. 1110), Emirler
Seyhi Seyyid Mehmed Efendi bu devirde vefat etmislerdir.
Erkek çocuklari : Birinci Mahmud, Üçüncü Osman, Üçüncü Ahmed, Küçük Ahmed, Hüseyin, Selim, Mehmed, Murad, Osman.
Kiz çocuklan : Ümmügülsüm, Ayse, Emetullah, Emine, Rukiye, Safiye. Zahide, Atike,Fatma, Zeyneb, Zahide.
Kaynak: Osmanli tarihi

Babasi . Ikinci MustafaAnnesi . Saliha Valide Sultan
Dogumu : 2 Agustos 1696
Vefati . 13 Aralik 1754
Saltanati : 1730 - 1754 (24) sene

Birinci Mahmud küçük yastan itibaren çok kiymetli hocalardan ilim
tahsil etmeye basladi.Çok azimkâr ve sebatkâr bir padisahti. Devrindeki
en degerli kimseleri seçip is basina getirdi. Padisah olduktan sonra
ilk önce Patrona Halil ve maiyetindekileri ortadan kaldirdi.Üstün
karakterli bir Sahsiyetti. "Sebkâti" mahlasiyla siirleri ve ayni
zamanda büyük kiymete haiz besteleri vardi.Devrinde pek çok sadrazam
degismeleri olmustur. 1750 senesinde Istanbul'da hem büyük bir yangin
ve hem de zelzele oldu. Istanbul'un büyük camileri hasar gördü ve
derhal tamir ettirdi. Yanginda dükkân ve evleri yananlarin zararlarini
kendisi karsiladi. Ev ve dükkânlari yeniden yaptirip sahiplerine teslim
etti.1737'de Almanya ile savasa baslandi.1739'da Belgrad Anlasmasi
yapildi ve Belgrad alindi. Iran kesin bir yenilgiye ugratildi. 1736
senesinde Iran'la Istanbul Anlasmasi yapildi.Anlasmadan sonra
Iran'lilar bir çok yerleri geri aldilar. Nihayet savas 1746 senesinde
sulh yapilarak neticelendi. Iran'lilar aldiklari yerleri geri verdiler.
Caferi Mezhebinin Besinci mezheb olmasi teklifi bu devirde Osmanli
Devleti tarafindan katiyetle reddedildi.Birinci Mahmud devrinde Osmanli
Impa ratorlugu'nun topraklarinin genisligi 15.538.000 km. kare
idi.Büyük alim ve Mektübat-i Serife'nin mütercimi Müstakiymzade
Süleyman Saadeddin Efendi, Tokatli Emin Efendi ve Ressam Levni bu
devirde yasamis büyüklerdir.Birinci Mahmud 58 yasini geçtigi bir sirada
vefat etti ve Yeni Camii yanindaki babasinin türbesine defnedildi.
(Allah rahmet eylesin.)Seyh Abdül Gani Nablusi (H. 1144), Hattat Seyyid
Abdullah Efendi, Reisü'I - Kurra ve Imam Fil Hadis Yusuf Efendi Zâde bu
devirde vefat etmis zatlardir. Çocugu yoktu.
Kaynak: Osmanli tarihi

Babasi . Ikinci MustafaAnnesi . Sehsuvar Valide Sultan
Dogumu : 2 Ocak 1699
Vefati . 30 Ekim 1757
Saltanatr : 1754 - 1757 (3) sene

Üçüncü Osman Istanbul'da dogdu. Terbiyesi ile çok dindar olan annesi
mesgul oldu.Çok cömert birisi idi. Fakirlere son derece sefkat
gösterirdi. Hattatliga çalisti ve çok güzel yazilar yazdi. Hazreti
Peygamberimizin Kademi Seriflerini tersim ederek, yanino bir de tugra
yaptiktan sonro, Eyüp Sultan Türbesine hediye etti.Üçüncü Osman sert.
asabi ve tez hüküm veren bir mizaca sahipti. Kadinlara karsi çok
dikkatliydi. Sarayda gezinirken, ökçeleri çivili ayakkabi giyer,
gezdikçe ayak. tikirdilarini duyan kadinlar odalarina kaçarlardi.Tahta
çiktiginda 56 yasina yaklasiyordu.Zamanindaki mühim hadiseler sunlardir
: 1755'te Haliç dondu. Ayni sene Istanbul'un yaridan çogunun zarar
gördügü bir yangin oldu. Bir sene sonra ikinci bir yanginda da 4000'e
yakin ev yandi. Birinci Mahmud'un yaptirdigi Nuruosmaniye Camii bu
devirde (1755'te) ibadete açildi.Devrinin Seyhülislâmlari : Feyzullah
Zâde Murtaza Efendi, Vassaf Abdullah Efendi, Damadzâde Feyzullah
Efendi, Dürrizâde Mustafa Efendilerdir. Üçüncü Osman 58 yasini geçtigi
bir sirada vefat etti. Cenazesi Yeni Camii yanindaki Sultan Mahmud
Han'in yanina defnedildi. (Allah rahmet eylesin.)Reisül - Hattatiyn
Egrikapili Hoca Mehmed Rasim Efendi (H. 1169), Seyh Ekici Mehmed
Efendi, Uçüncü Osman zamaninda vefat etmislerdir. Çocugu yoktu.
Kaynak: Osmanli tarihi

Babasi . Üçüncü AhmedAnnesi . Mihrimah Sultan
Dogumu : 28 Ocak 1717
Vefati . 21 Ocak 1774
Saltanati : 1757 - 1774 (17) sene
Üçüncü'
Mustafa orta boylu, iri gözlü, yassi burunlu ve siyah sakalli idi.
Heybetli ve kuvvetli bir vücuda sahipti. Çok iyi bir tahsil yapti. Çok
çaliskan ve cömert bir insandi. Bilhassa siirde büyük kabiliyeti vardi.
(Cihangir) mahlasiyla yazdigi siirler pek maruftur. Meshur Siirlerinden
birisi ,sudur :
Yikilipdur bu cihan sanmaki bizde düzele,
Devlet-i çerh-i deni verdi kâmu müptezele.
Simdi ebvab-i saadetle gezen hep hezele,
Isimiz kaldi hemân merhamet-i Lem Yezel'e.
Astronomi
ile mesgul oldu. Islâm ve Osmanli tarihlerini gayet genis olarak tetkik
etti.Memleketine en büyük felâketin Rusya'dan gelecegini çok iyi
bildiginden, müdafaa için geceli gündüzlü çalisarak, her türlü
hazirligi yapti. Muharebelerde sarfedilmek üzere iç ve dis hazineyi
altin ile doldurmustu.Tahta çiktiginda 40 yasinda idi. Devletin büyük
bir islahata ihtiyaci oldugunu Çok iyi bilen ve bu hususta mühim
hamleler yapan bir hükümdardi. Süveys Kanali'ni bile açtirmayi
düsünüyordu. Fakat is basina getirecek kiymetli kimseleri bulamamanin
üzüntüsü içindeydi.1766 senesinde olan zelzelede yikilan Fatih ve Eyyüb
Sultan Camilerini ve bütün Istanbul'u adeta yeniden imar etmistir. Kara
ve Deniz Mühendishaneleri onun zamaninda kurulmustur. (1764) 1768'de
Rusya ile savas basladi ve 1774 senesinde bitti. Savas neticesinde
Kaynarca Anlasmasi yapildi. Büyük ve önemli ölçüde toprak kaybi oldu.
Devletin esas gerileme devri de bundan sonra basladi Rus savasinda
üzüntüsunden hastalanmis ve vefat etmistir. Vefatinda 57 yasina
yaklasiyordu. (Allah rahmet eylesin.)Lâleli Camii 4 sene içinde bu
devirde insa edildi. Seyh Abdullah Kaskari bu devirde vefat etmistir ve
Eyüp'de medfundur.
Erkek çocuklari : Üçüncü Selim, Mehmed.
Kiz Cocuklari : Sah Sultan, Fatma Sultan,Bekhan Sultan, Fatma Sultan, Hibetullah
Kaynak: Osmanli tarihi