ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ
Suyun debisinin ölçülmesinde kullanılan ölçü birimleri ;
Su kaynağının debisinin ölçülmesinde birim olarak “lüle”
kullanılmıştır. 1 lüle yaklaşık olarak 26 mm çapında bir borudur ve
dakikada 36 litre su akıtır. Günlük yaklaşık 52 m3 su olarak kabul
edilir. Şehir içinde yer alan su taksim istasyonlarında bulunan dağıtım
sandıklarında kullanılan boruların günlük debisi ise dağıtım yapılan
bölgenin ihtiyacına göre ayarlanmıştır ve aşağıdaki gibidir.
1 Hilal 0,5625 lt/Dak. (Günde-0,81 m3)
Çuvaldız 1,125 lt/Dak. (Günde-1,62 m3)
1 Masura 4,5 lt/Dak. (Günde-6,48 m3)
1 Kamış 9 lt/Dak. (Günde-12,96 m3)
1 Lüle 36 lt/Dak. (Günde- 51,84 m3 ~ 52 m3)
Uzunluk ölçüleri ;
Uzunluk ölçü birimi olarak “arşın” kullanılmış olmakla beraber , çarşı
arşını ile mimar arşını ( Zira-ı Mimari / Zira ) ve dolayısıyla alt
birimleride birbirinden farklıdır.
Çarşı ölçüleri
1 Arşın 0,6858 mt.
1 Rub (urub) 0,0857 mt. (1/8 Arşın)
1 Kerrab (Kirâh) 0,0428 mt. (1/16 Arşın)
1 Endaze 0,6525 mt.
Mimar ölçüleri
1 Arşın (Zira) 0,757738 mt.
1 Parmak (1/24 zira) 0,031572 mt.
1 Hat (1/12 parmak) 0,002631 mt.
1 Nokta (1/12 hat) 0,000219 mt.
Çarşı ölçü birimi ve 68,58 cm’e karşılık gelen Arşın ölçü birimi ile
yine bir çarşı ölçü birimi olan ve 65,25 cm’e karşılık gelen Endaze
ölçüleri birbirlerine çok yakın değerlerdedir.
Ağırlık ölçüleri ;
1 Çeki (4 Kantar) 225,79832 kg.
1 Kantar (44 Okka) 56,44958 kg.
1 Batman (6 Okka) 7,69767 kg.
1 Okka/Kıyye (400 Dirhem) 1,282945 kg.
1 Dirhem 3,2073625 gr.
1 Miskal 4,5819464 gr.
7 Miskal (10 Dirhem) 32,073625 gr.
1 Denk (1/4 Dirhem) 0,80184 gr.
1 Kırat (1/4 denk) 0,20046 gr.
1 Buğday (1/4 kırat) 0,05011 gr.
Mehmet İzzet’in 1912 baskısı İlm-i Hisab kitabına göre ise ağırlık ölçüleri farklı tarif edilmektedir.
Evzan-ı Kebire ( Büyük ağırlık ölçüleri) ;
1 Çeki 225,978 kg.
1 Kantar 56,450 kg.
1 Batman 7,692 kg.
1 Kıyye 1,282 kg.
Evzan-ı Mutavassıta ( Orta ağırlık ölçüleri) ;
1 Dirhem 3,207 gr.
1 Miskal 4,810 gr. ( 1,5 Dirhem )
1 Denk 0,80175 gr. ( 1/4 Dirhem )
Evzan-ı Hafife ( Hafif ağırlık ölçüleri) ;
1 Kırat 0,20043 gr. ( 1/4 Denk )
1 Bağdadi 0,0501 gr. ( 1/4 Kırat )
1 Fitil 0,0125 gr. ( 1/4 Bağdadi )
1 Nakir 0,00626 gr. ( 1/2 Fitil )
1 Kıtmır 0,00313 gr. ( 1/2 Nakir )
1 Zerre 0,00156 gr. ( 1/2 Kıtmır )
Alan Ölçüleri ;
1 Hektar = ( 11 Dönüm ) = 10.105,337 m2 = ( 17.600 zirakare )
1 Dönüm = ( 4 Evlek ) = 918,667 m2 = ( 1.600 zirakare ) = ( 40 x 40 zira )
1 Evlek = 229,666 m2 = ( 400 zirakare ) = ( 20 x 20 zira )
1 Zirakare= 0,57416 m2
eskiden arşın,dara,endazi,okka tarzı şeyler kullanılırken şimdi
terazi,tartı,metre,litre ve saat gibi teknolojik aletler
kullanılmaktadır.
eki öçü aletleri
• Arpa
• Bakray
• Batman
• Buğday
• Çeki
• Denk
• Dirhem
• Dirhemi şer'i
• Dünük
• Fitil
• Habbe
• Hardal Tanesi
• Kantar
• Kırat
• Kıyye
• Kıtmir
• Ludre
• Misgal (Miskal)
• Nakir
• Okka
• Pirinç
• Tonilato
• Zerre
Osmanlılarda Eski Uzunluk Ölçü Birimleri
Uzunluk Ölçü Birimleri
Osmanlı İmparatorluğu zamanında 75,8 cm'lik zirai mimari (veya sadece
zirai), 68 cm uzunluğundaki çarşı arşını vardı. Daha sonra ipekli
fiyatlarının artması dolayısı ile fiyatı yükseltme yerine ölçü birimi
kısaltılarak 65 cm'lik Fars kökenli endaze birimi kullanıldı. III.
Selim abanoz ağacından bir prototip olarak 1 zirai mimari yaptırdı.
Bunun bir tarafı 24 parmağa ve her parmak 10 hat'ta bölündü. Böylelikle
bu bölümle basımevinde kullanılan punto büyüklükleri de alınabilecekti.
Diğer tarafı sadece 20 eşit parçaya bölündü. Zirai mimari, arşın ve
endaze ölçü birimlerinin ast ve üst katları aşağıda gösterilmiştir.
1 zirai mimari = zirai = mimari arşını = 2 ayak (kadem) = 0,75774 m = 24 parmak = 288 hat = 3456 nokta
(yol, sokak uzunluğu, bina yüksekliği vb. için)
• 1 parmak = 12 hat = 0,03157 m
• 1 hat = 12 nokta = 0,00263 m
• 1 nokta = 0,00022 m
• 1 kulaç = 2,5 zirai =1,895 m (ip boyu, su derinliği, kuyu derinliği vb. için)
• 1 kara mili = 2500 zirai = 1895 m (kara yolculuğundaki mesafeler için)
• 1 fersah = 3 mil = 7500 zirai = 5685 m
• 1 berid (menzil) = 4 fersah = 12 mil = 30900 arşın = 22740 m
• 1 merhale = 2 berid = 45480 m
• 1 çarşı arşını = 8 rubu (urup) = 0,680 m (kumaş için)
• 1 rubu = 2 kirah = 0,085 m
• 1 kirah = 0,0425 m
• 1 endaze = 8 rubu (urup) = 0,650 m (artan ipekli fiyatlarına karşılık konulan ölçü birimi)
Uzunluk ölçü birimlerinde ters dönüşümler:
• 1 m = 1,319261 zirai = 1 zirai + 7 parmak + 7 hat + 10,8 nokta = 31,656 parmak
• 1 m = 0,5130740 kulaç = 3 ayak + 11,296 hat
• 1 km = 0,5276 mil
• 1 m = 1,470588 arşın = 1 arşın + 3 rubu +1,5 kirah
• 1 m = 1,538462 endaze = 1 endaze + 4 rubu + 0,6 kirah
Eski Alan Ölçü Birimleri
• 1 arşın (zirai) ²= 0,57417 m²= 4 ayak²
• 1 dönüm (yeni) = 2500 m²
• 1 dönüm (büyük) = 2720 m²
• 1 dönüm (atik) = 4 evlek = 1600 zirai² = 918,672 m² (bir kenarı 40 arşın (zirai) olan kare)
• 1 atik evlek = 400 arşın²= 229,668 m²
• 1 yeni evlek = 100 m²
• 1 cerip = 3600 zirai²= 2067,012 m²
• 1 ayak² = 144 parmak²= 0,14354 m²
• 1 parmak² = 144 hat²= 0,00099751 m²
• 1 hat² = 144 nokta²= 0,000006927 m²
• 1 çarşı arşın² = 0,46240 m²
• 1 urup² = 0,007225 m²
• 1 kirah² = 0,0018062 m²
• 1 endaze² = 0,422500 m²
• 1 urup² = 0,0066015 m²
• 1 kirah² = 0,0016504 m²
Alan Ölçü Birimlerinde Ters Dönüşümler
• 1 m² = 1,740450 zirai²= 1 zirai²+ 426 parmak² + 71,89 hat²
• 1 m² = 2,162629 çarşı arşın² + 2 arşın² + 10 rubu² + 1,63 kirah²
• 1 m² = 2,366887 endaze² + 2 endaze² + 23 rubu² + 1,9 kirah²
• 1 ar = 0,1087781 dönüm = 174 zirai² + 25 parmak² + 133,24 hat²
Eski Ağırlık Ölçü Birimleri
Ağırlık ölçü birimi de uzunluk ölçü birimi gibi farklılıklar
gösteriyordu. Şimdi kullanılan ağırlık birimi kilogram olup 0 derecede
bir desimetreküp suyun ağırlığı olarak tanımlanmış ve Uluslararası Ölçü
ve Ağırlık Birliğinden Türkiye'ye bir örnek verilmiştir.
1874 yılı iridyumlu platin alaşımından 1928/29 da yapılmış olan 42 nolu
Türkiye milli kilogram prototipinin kullanılmasında gösterilen
dikkatsizlik ve özensizlikten dolayı bozulduğunun anlaşılması üzerine
1953 yılında yapılan 54 numaralı prototipi ile değiştirilmiştir.
• 1 okka (kıyye) = 400 dirhem = 1282,945 gr (1280 gr)
• 6 kıyye = 1 batman = 7,544 kg
• 44 kıyye = 1 kantar = 100 ludre = 56,320 kg
• 4 kantar = 1 çeki = 176 kıyye = 225,798 kg
• 1 kg = 312,5 dirhem = 0,781257 kıyye (okka)
• 1 kg = 0 okka + 311 dirhem + 12,5225 kırat
• 1 tonilato = 1000 kg = 4 çeki + 1 kantar + 37,4 okka
• 1 tonilato = 17 kantar + 31 okka + 183 dirhem
• 1,5 dirhem = 1 miskal = 4,8 gr
• 1 dirhem = 4 dünük = 3,2 gr
• 1 dünük = 4 kırat
• 1 kırat = 4 bakray = 1/24 misgal
• 1 bakray = 4 fitil
• 1 fitil = 2 nekir
• 1 nekir = 2 kıtmir
• 1 kıtmir = 2 zerre
Kullanıldığı yere göre değişen alan ölçü birimleri
Afyon
1 dönüm 2000,00 m² İzmir
1 satraç 0,57417 m²
Ankara
1 mucur 32,3544 m² Karapınar 1 çiftçi dönümü 2500,00 m²
1 şinik 129,1883 m² 1 yeni dönüm 2025,00 m²
1 yarım 516,753 m² 1 hükümetdönümü 1000,00 m²
Aydın
1 satraç 0,57417 m² K.Maraş
1 çiftlik 3000,00 m²
Arhavi
1 kıye 150,00 m² Kelkit 1 kile 918,672 m²
Bursa
1 muzur 4643,36 m² Niksar 1/2 tenekebuğday 1300,00 m²
Çumra 1 dönüm 2500,00 m² Reşadiye
1 kil 2067,75 m²
1 havayi 17 litre 1 kot 459,00 m²
Elazığ
1 kot 57,417 m² 1 evlek 229,75 m²
1 ölçek=4 kot 229,668 m² Samsun
1 kil 918,672 m²
1 urub (rubu) 918,672 m² Çarşamba
1 kesim 2765,0 m²
1 kil 3674,688 m² 1 kesim 2025,0 m²
Eskişehir
1 araba ot 4-6 dönüm Terme
1 kesim 3600,00 m²
Erzurum
1 batman 459,336 m² Alaçam 1 kabak 8000,00 m²
Ermenek
1 kutu 4,5-5 kg Sivas
1 ölçek 918,672 m²
Gaziantep
1 kile 160-170 kg 1 evlek 229,668 m²
1 timin 1/8 kile 1 kile 12861,408 m²
Giresun
1 kod 1500,00 m² Tokat
1 rublağ 1837,344 m²
1 kıye 2500,00 m² Trabzon
1 kot 1200,00 m²
1 karış 20 cm² Ş.Urfa
1 timin 1837,344 m²
Hadim 1 mandal 30-40 m² 1 kile 14698,752 m²
1 evlek 250,00 m² 1 ölçek 918,672 m²
1 dönüm 1435,4247 m² Yozgat
1 kile 918,672 m²
İstanbul
1 kile 1837,344 m² 1 çerik 150,00 m²
1 müd 36746,88 m²
ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Full Indir, ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Full Dinle, ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Full Izle ,ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Download ,ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Yükle ,ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Torrent Full, ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Free Download ,ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ ne demek ,ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ nasil oluyor ,ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİücretsiz indir ,ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ fragmani, ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Filmi, ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Müzik ,ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ mp3, ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Videolari ,ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Resimleri, ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Dizileri, ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Sorun ,ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ hatasi ,ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİCözüm nedir, ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ ne demek ,ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ nasil ,ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Programı ,ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Kurulum ,ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Yardim ESKİ ve YENİ ÖLÇME ALETLERİ Türkçe indir
Anasayfa 
Nerden
