Edebiyat Nedir?

Edebiyat Nedir?

Edebiyatın ne olduğunu
anlayabilmek için onun, dilden, konuşma ve düzyazı dilinden farklı olan
yanlarını ortaya koymak gereklidir.

Konuşma ve düzyazı dilinde,
dil bir araç, sözcükleri kullanmakla girişilmiş, belli bir amaca dönük
eylemdir. Doğruyu araştırma, ortaya koyma, başkalarına iletme aracıdır.
Konuşma ve yazı dilinde sözcükler görevini yaptıktan sonra işe yaramaz
hale gelir. Önemli olan meydana getireceği sonuçlardır. Sonuç yani
amaç, onu okuyan, ya da dinleyendeki değişimdir. Düşüncemizi dile
getiren sözcükleri nasıl biçimlendirdiğimizi unuturuz. Onlar aracılığı
ile düşüncemizi ilettiğimiz kişi de onların nasıl biçimlendirildiğine
dikkat etmez. Unutur. Dil, bizi doğrudan doğruya öteki insanlarla yada
eşya ve düşüncelerle karşı karşıya getirir. Konuşma ve yazı dilinde
sözcükler saydamdır. Uçarıdır. Aradan kaybolur gider.

Oysa şiir ve edebiyatta bunların tam tersi oluşmaktadır.

Şiir
ve edebiyatta dil bir araç değil, biraz amaçtır. Şiir ve edebiyatta
dil, sözcükler, cümleler ve biçimler nesnel (objektif) hale gelirler,
şeyleşirler.

İnsanla öteki insanların, eşyanın ve düşüncelerin
arasına girip saydamlaşmaz şiir. Uçarı hale gelmez konuşma ve düzyazı
da olduğu gibi. Tam tersine, karşımıza çıkar. Resim gibi, heykel,
müzik, yapı gibi (eşya) değeri kazanır.
Şair cümle kurmaz, bir nesne
meydana getirir. Sözcüklerle, güzel, unutulmaz biçimler yaratır.
Sözcüklerin bir araya özel biçimler altında getirilişinde derin
eğilimler dürtüsü vardır.

Şair, dilde olduğu gibi sözcüklerden
yararlanmaz. Onlara yararlı olur. Renk, ses, hacim gibi onları
şeyleştirir, kırar, bozar ve yeniden birleştirerek bir şiir dünyası
kurar.

Sözlerin ve sözcüklerin nesnelleştirilerek özel
işaretler, deyişler, tılsımlı biçimler haline getirilmesi, bunların
sihir ve büyü alanında kullanılması, unutulmayan, ezberlenen özel
biçimlerle tekrar edilmesi, şiirin doğuşunu hazırlayan en eski
etkenlerdir. Bu yönden denilebilir ki, yazı şöyle dursun, tam konuşma
dilinin bile gerçekleşmediği, insanın ve insanlığını en eski tarihinde
şiir ve şiir dili vardır. Demek ki, edebiyat, dilden önce idi.

Bununla beraber gerçek şiir ve edebiyat yazının bulunup kullanılmasından sonra gelişmiştir.
Sanat
dışı konularda (politika, hukuk, mektup vb. alanlarda) bile ilk yazılı
metinler, edebiyata yakın, destanî, güzellik iddiası ile yüklü oldukça
nesnel eserler olmuşlardır.